Υπολογισμός των νορμών στις υποδοκιμασίες Verbal Fluency και Trail Making Test του D-KEFS σε άτομα ηλικίας 20 έως 50 ετών.

Abstract

Στην παρούσα εργασία καθορίστηκαν νόρμες σε ελληνικό πληθυσμό ηλικίας 20 έως 50 ετών και διερευνήθηκε η επίδραση της ηλικίας και του επιπέδου εκπαίδευσης στη συνολική επίδοση τους με τη χρήση των υποδοκιμασιών Οπτικό-νοητικής Ιχνηλάτησης (Trail Making Test) και Λεκτικής Ευχέρειας (Verbal Fluency) της συστοιχίας Delis-Kaplan Executive Function System (D-KEFS). Το D-KEFS αποτελεί ένα νευροψυχολογικό εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται στην κλινική πρακτική για τη μέτρηση των εκτελεστικών λειτουργιών σε κλινικό και μη κλινικό πληθυσμό, σε άτομα ηλικίας από 8-89 ετών και αποτελείται από εννέα υποδοκιμασίες οι οποίες μπορούν να χορηγηθούν είτε ως ένα ενιαίο σύστημα, είτε ξεχωριστά. Η δοκιμασία της οπτικό-νοητικής ιχνηλάτησης αποτελείται από πέντε συνθήκες και διαθέτει υποδοκιμασίες οπτικής αναζήτησης, αλληλουχίας αριθμών και γραμμάτων, εναλλαγής γραμμάτων-αριθμών και κινητικής ταχύτητας. Η δοκιμασία μετρά, μεταξύ άλλων, ικανότητες ταχύτητας επεξεργασίας, οπτικής σάρωσης, κινητικής ταχύτητας και γνωστικής ευελιξίας. Η δοκιμασία λεκτικής ευχέρειας αποτελείται από τρεις συνθήκες (φωνολογική και σημασιολογική ευχέρεια και ευχέρεια εναλλαγής κατηγοριών) και μετρά το μέγεθος λεξιλογίου, την ικανότητα κατονομασίας και ταχύτητας απόκρισης, τη νοητική οργάνωση, στρατηγικές αναζήτησης και τη μακρόχρονη μνήμη. Το δείγμα της έρευνας αποτελούταν από 99 υγιείς ενήλικες (44% άντρες), ηλικίας 20 έως 50 ετών. Αρχικά, με αναλύσεις πολλαπλής παλινδρόμησης εξετάστηκε η επίδραση των δημογραφικών χαρακτηριστικών στην επίδοση των δύο δοκιμασιών. Στη συνέχεια, έγινε υπολογισμών των νορμών μετατρέποντας για την οπτικό-νοητική ιχνηλάτηση τους χρόνους απόκρισης και για τη λεκτική ευχέρεια το σύνολο των σωστών απαντήσεων σε εκατοστημόρια, τα οποία τοποθετήθηκαν σε πίνακες βάση την ηλικία και το επίπεδο εκπαίδευσης. Τα αποτελέσματα έδειξαν για τη δοκιμασία οπτικό-νοητικής ιχνηλάτησης ότι η ηλικία και το επίπεδο εκπαίδευσης αποτέλεσαν προβλεπτικοί παράγοντες για τις περισσότερες συνθήκες, πλην της δοκιμασίας οπτικού σκαναρίσματος. Τα αποτελέσματα για τη δοκιμασία λεκτικής ευχέρειας έδειξαν ότι το επίπεδο εκπαίδευσης αποτέλεσε τον μοναδικό προβλεπτικό παράγοντα επίδοσης για όλες τις συνθήκες, ενώ η ηλικία δε φάνηκε να έχει στατιστικά σημαντική συσχέτιση με την παραγωγή λέξεων. Το φύλο και για τις δύο δοκιμασίες δε φάνηκε να έχει σημαντική συσχέτιση. Η παρούσα εργασία αποτελεί την πρώτη προσπάθεια υπολογισμού νορμών στις δύο δοκιμασίες του D-KEFS σε υγιή ελληνικό πληθυσμό. Μελλοντικές έρευνες προτείνεται να επεκτείνουν τη ελληνική κλινική πρακτική με τη χρήση του D-KEFS και των δοκιμασιών του, καθώς και να καθορίσουν κανονιστικά δεδομένα στην ευρύτερη κλινική πράξη, ώστε να γίνονται συγκρίσεις με μεγαλύτερη συμπεριληπτικότητα και συνέπεια ως προς τα χαρακτηριστικά του δείγματος και των δοκιμασιών που χρησιμοποιούνται _______________________________________________________________________________________ In the present study, norms were established in a Greek population aged 20 to 50 years and was investigated the effect of age and education level on their overall performance using the Trail Making Test and Verbal Fluency subtests of the Delis-Kaplan Executive Function System (DKEFS). The D-KEFS is a neuropsychological tool used in clinical practice to measure executive function in clinical and non-clinical populations, in individuals aged 8-89 years, and consists of nine subtests that can be administered either as a single system or separately. The Trail Making Test consists of five conditions and has subtests of visual search, number and letter sequencing, letternumber alternation and motor speed. The test measures, among other things, processing speed, visual scanning, motor speed and cognitive flexibility. The Verbal Fluency test consists of three conditions (phonological and semantic fluency and category switching fluency) and measures vocabulary size, naming ability and speed of response, cognitive organization, searching strategies and long-term memory. The study sample consisted of 99 healthy adults (44% male), aged 20 to 50 years. Initially, multiple regression analyses examined the effect of demographic characteristics on performance on the two tests. Then, norms were calculated by converting for Trail Making Test the response times and for Verbal Fluency the total number of correct responses into percentiles, which were tabulated based on age and education level. The results showed for the Trail Making Test that age and education level were predictors for most conditions, except for the visual scanning. Results for the Verbal Fluency test showed that education level was the sole predictor of performance for all conditions, while age did not appear to have a statistically significant correlation with word production. Gender for both tests did not appear to have a significant correlation. The present study is the first attempt to calculate norms on the two D-KEFS tests in a healthy Greek population. Future research is proposed to extend Greek clinical practice using the D-KEFS and its tests, as well as to establish normative data in a broader clinical practice, so that comparisons can be made with greater inclusiveness and consistency in the characteristics of the sample and the tests used.