Αναπαραστάσεις της συμπερίληψης μαθητών/τριών με ετερότητα, στο σύγχρονο κινηματογράφο

Abstract

Η παρούσα ερευνητική εργασία πραγματεύεται την αναπαράσταση της συμπερίληψης των μαθητών και των μαθητριών με ετερότητα στο σύγχρονο κινηματογράφο. Πιο συγκεκριμένα, διερευνά τον τρόπο που ο κινηματογράφος αναδεικνύει τη συμπερίληψη, τον αποκλεισμό και γενικότερα τον τρόπο αντιμετώπισης των μαθητών/τριών που παρουσιάζουν χαρακτηριστικά, τα οποία μπορεί να τους διαφοροποιούν από τους συνομήλικους. Επίσης, εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο αναπαρίσταται η στάση που διαμορφώνει το οικογενειακό και εκπαιδευτικό τους περιβάλλον αναφορικά με την ετερότητά τους, ο βαθμός περιθωριοποίησης ή ενσωμάτωσής τους στο σχολικό συγκείμενο, καθώς και οι πρακτικές που εφαρμόζει ο περίγυρός τους για την προώθηση της συμπερίληψής τους. Το corpus της μελέτης μας αποτελείται από έξι ταινίες του σύγχρονου κινηματογράφου, οι οποίες πραγματεύονται το θέμα της ετερότητας και της συμπερίληψης παιδιών και νέων σχολικής ηλικίας. Για την ανάλυση των ταινιών βασιστήκαμε στη μέθοδο της θεματικής ανάλυσης. Συγκεκριμένα, συλλέξαμε τα υπό ανάλυση δεδομένα συμπληρώνοντας καρτέλες φιλμικής ανάλυσης με στοιχεία από τη λογοτεχνική και κινηματογραφική θεωρία. Τα ευρήματα της έρευνας καταδεικνύουν πως η ετερότητα στις συγκεκριμένες ταινίες χαρακτηρίζεται από μία πολλαπλότητα και οι μορφές της αφορούν, κυρίως, τις μαθησιακές δυσκολίες, την πολιτισμική ταυτότητα και τη σωματική διάπλαση των μαθητών/τριών. Επίσης, η ανάλυση των ταινιών έδειξε τον βαθμό περιθωριοποίησης ή ενσωμάτωσης των μαθητών με ετερότητα στη σχολική τάξη, ο οποίος ποικίλει και διαφοροποιείται ανάλογα με τη στάση του περιβάλλοντος του εκάστοτε μαθητή, αλλά και τη μορφή της αναπηρίας του. Ακόμη, διαπιστώθηκε πως υπάρχει ένα σύνολο συμπεριληπτικών πρακτικών που εφαρμόζονται στις συγκεκριμένες ταινίες, περισσότερο από τους εκπαιδευτικούς και λιγότερο από τους γονείς των μαθητών και μαθητριών ______________________________________________________________________ This research work deals with the representation of the inclusion of students with otherness in contemporary films. More specifically, it explores the way in which the films highlight inclusion, exclusion and, in general, how to deal with students who present characteristics that may differentiate them from their peers. It also examines the way in which the attitude formed by their family and educational environment is represented regarding their otherness, the degree of their marginalization or integration in the school context, as well as the practices applied by their environment to promote their inclusion. The corpus of our study consists of six films of contemporary cinema, which deal with the subject of otherness and the inclusion of children and young people of school age. Films were analysed using thematic analysis. Specifically, we collected the data under analysis by completing film analysis tabs with elements from literary and film theory. The findings of the research show that the otherness in the specific films is characterized by a multiplicity and its forms concern, mainly, the learning difficulties, the cultural identity and the physique of the students. Also, the analysis of the films showed the degree of marginalization or integration of students with otherness in the school classroom, which varies and differentiates depending on the attitude of the student's environment, as well as the form of his disability. Furthermore, it was found that there is a set of inclusive practices applied in the specific films, more by the teachers and less by the parents of the students.