Παρέμβαση φοιτητών/ριών σε περιστατικά ηλεκτρονικού εκφοβισμού: Ο ρόλος της κοινωνικής αυτο-αποτελεσματικότητας και της αυτοεκτίμησης

Abstract

Την τελευταία δεκαετία η εμπλοκή των φοιτητών/ριών στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό ως θύτες/θύματα έχει διερευνηθεί εκτενώς εν αντιθέσει με τον ρόλο των παρατηρητών αντίστοιχων περιστατικών, ο οποίος είναι σημαντικά υποδιερευνημένος. Αντίστοιχα, ασαφής είναι η εικόνα ως προς τους ατομικούς κοινωνικο-συναισθηματικούς προγνωστικούς παράγοντες του τρόπου παρέμβασης των παρατηρητών σε περιστατικά ηλεκτρονικού εκφοβισμού. Η παρούσα έρευνα αποσκοπούσε να διερευνήσει την τάση των φοιτητών/ριών για παρέμβαση σε περιστατικά του οικείου φαινομένου συνεξετάζοντας ταυτόχρονα τον προβλεπτικό ρόλο της κοινωνικής αυτο-αποτελεσματικότητας και της αυτοεκτίμησής τους απέναντι στην εν λόγω συμπεριφορά. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 164 φοιτητές/ήτριες ελληνικών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, οι οποίοι/ες συμπλήρωσαν ηλεκτρονικά ένα ερωτηματολόγιο αυτο-αναφοράς που περιελάμβανε δημογραφικές ερωτήσεις, καθώς και ερωτήσεις σχετικά με τις υπό μελέτη μεταβλητές (παρέμβαση παρατηρητών μέσω υποθετικού σεναρίου, κοινωνική αυτοαποτελεσματικότητα, αυτοεκτίμηση). Τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν ότι από τις τρεις τάσεις παρέμβασης των παρατηρητών ηλεκτρονικού εκφοβισμού, η υπεύθυνη και υποστηρικτική στάση υιοθετήθηκε σε βαθμό άνω του μέσου όρου σε αντίθεση με την αδιαφορία που εκφράστηκε σε βαθμό κάτω του μέσου όρου. Ακόμη, βρέθηκε πως πρωτίστως η κοινωνική αυτο-αποτελεσματικότητα και δευτερευόντως η αυτοεκτίμηση των φοιτητών/ριών προβλέπουν σημαντικά και τις τρεις τάσεις των φοιτητών/ητριών (ευθύνη, υποστήριξη, αδιαφορία) για παρέμβαση σε περιστατικά ηλεκτρονικού εκφοβισμού. Τέλος, τα αγόρια φάνηκε να υιοθετούν σε μεγαλύτερο βαθμό την τάση αδιαφορίας, έναντι των κοριτσιών. Η παρούσα έρευνα συμβάλλει στον εμπλουτισμό της διεθνούς βιβλιογραφίας. Παράλληλα, αναδεικνύει την αναγκαιότητα εντατικοποίησης/υλοποίησης δράσεων στην πανεπιστημιακή κοινότητα με σκοπό την ευαισθητοποίηση των φοιτητών/ριών απέναντι σε επεισόδια ηλεκτρονικού εκφοβισμού, καθώς και την ενδυνάμωση κοινωνικο-συναισθηματικών τους χαρακτηριστικών, τα οποία θα μπορούσαν να λειτουργήσουν προστατευτικά έναντι της αδιάφορης/παθητικής στάσης τους απέναντι στο οικείο φαινόμενο. __________________________________________________________________________ In the last decade university students’ involvement in cyberbullying as perpetrators/victims has been extensively investigated, compared to the role of bystanders, which is significantly under-investigated. Accordingly, the research picture regarding the individual socio-emotional predictors of bystanders’ manner of intervention in cyberbullying incidents is unclear. The present research aimed to investigate university students’ intention to intervene in cyberbullying incidents considering at the same time the predictive role of their social self-efficacy and selfesteem. The sample of the study consisted of 164 students of Greek Higher Education Institutions, who completed online a self-report questionnaire that included demographic questions, as well as questions related to the variables under study (bystanders’ intervention through hypothetical scenario, social self-efficacy, selfesteem). The findings showed that that of the three intervention tendencies of cyberbullying bystanders, the responsible and supportive attitude was adopted to an above-average extent, compared to indifference which was expressed to a belowaverage extent. Furthermore, it was found that, firstly, students’ social self-efficacy and, secondary, their self-esteem significantly predicted the three tendencies for bystanders’ intervention (responsibility, support, indifference) in cyberbullying incidents episodes. Finally, boys seemed to tend to adopt an indifferent attitude towards cyberbullying incidents to a greater extent compared to girls. The present study contributes to the enrichment of the international literature. At the same time, it highlights the necessity of intensifying/implementing prevention actions in the university community aimed at raising students’ awareness of cyberbullying incidents, as well as strengthening their socio-emotional characteristics, which could act as protectors against indifferent/passive attitude towards this phenomenon