Ιχνηλατώντας τον Υπερχώρο: Παραστατικές Προσεγγίσεις στη Δομή και την Ταυτότητα

Abstract

Η παρούσα μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία δημιουργήθηκε στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών, Εικαστικές Τέχνες και Τοπίο: Προσεγγίσεις του Φυσικού και Αστικού Χώρου, του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Η διπλωματική εργασία με τίτλο "Ιχνηλατώντας τον Υπερχώρο: Παραστατικές Προσεγγίσεις στη Δομή και την Ταυτότητα" αποτελεί μια μελέτη που επικεντρώνεται στην έννοια του ίχνους και των πολλαπλών χωρικών επεκτάσεων κατά τη μετα-τεχνολογική εποχή. Η έρευνα, αποσκοπεί στην κατανόηση του βιωμένου χώρου, του τοπίου και του τόπου, καθώς και των εξελισσόμενων χωρικών παραμέτρων που παρουσιάζουν μεταβολές μέσω της σύγχρονης ψηφιακής συνθήκης, εισάγοντας την έννοια του υπερχώρου. Παράλληλα, εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο το άτομο προσεγγίζει αυτήν την συνθήκη, αποδίδοντάς την μέσω προσωπικών αφηγήσεων, διευρυμένων ψηφιακών ταυτοτήτων και ιχνών, ως μια συνολική εμπειρία. Επιπλέον, γίνεται αναφορά στη διαδικτυακή και μεταδιαδικτυακή τέχνη, καθώς μέσω εικαστικών προσεγγίσεων ανακατευθύνονται ερωτήματα σχετικά με τη διεύρυνση των φυσικών και ψηφιακών ορίων, την εξέλιξη, την αμφισβήτηση των παραδοσιακών εννοιών και τις δυναμικές εξουσίας που ενσωματώνονται στα τεχνολογικά συστήματα. Στο πρώτο κεφάλαιο της εργασίας μελετάται η έννοια του ίχνους ως μια δομική συνθήκη που εκφράζει την ελάχιστη και πανταχού παρουσία. Κατά την έρευνα, προκύπτει ότι η έννοια παρουσιάζεται μέσα από διάφορα ακαδημαϊκά πεδία και εφαρμογές, διευρύνοντας τις πληροφορίες και τις γνώσεις που αποκτούνται για παρελθοντικές καταστάσεις. Στο δεύτερο κεφάλαιο της εργασίας, εξετάζονται οι τρεις αλληλένδετοι όροι, ο χώρος, το τοπίο και ο τόπος, καθώς και οι τρόποι καθορισμού τους στο περιβάλλον. Οι χωρικές επεκτάσεις αυτών των όρων αποτελούν αποτέλεσμα μιας συνεχούς υπέρθεσης κοινωνικών και πρακτικών δομών που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο μορφοποιούνται και εξελίσσονται οι χωρικές πραγματικότητες. Η διάδοση των νέων μέσων και της πληροφορίας έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο κινούμαστε και αλληλεπιδρούμε σε κάθε πτυχή του χώρου. Τα βιωμένα περιβάλλοντα, που ανέκαθεν αποτελούσαν πεδίο δράσης δυνάμεων, εμπλουτίζονται πλέον με πληροφορίες που παλαιότερα ήταν αδύνατο να συλλεχθούν και να διαμοιραστούν. Με στόχο την απεικόνιση των πολλαπλών χωρικών επεκτάσεων, φυσικών και ψηφιακών, αλλά και της παράλληλης υβριδικής εμπειρίας τους, προσεγγίστηκε η έννοια του υπερχώρου. Το τρίτο κεφάλαιο της εργασίας αναφέρεται στη συνδεσιμότητα της μετάτεχνολογικής εποχής, ενώ η έρευνα επικεντρώνεται στο άτομο και την ταυτότητα, μέσα στους φυσικούς και εικονικούς κόσμους. Προκειμένου να γίνει ευκολότερη η αντίληψη του θέματος, μελετάται η διαδικτυακή και μεταδιαδικτυακή τέχνη. Μέσα από παραδείγματα έργων και καλλιτεχνών, τίθενται ερωτήματα σχετικά με την ανακατασκευή του ψηφιακού περιεχομένου και σχολιάζεται η ιδέα των καθολικών αφηγήσεων. Τέλος, με βάση τις θεωρητικές προεκτάσεις που αναπτύχθηκαν στη μελέτη, παρουσιάζεται η καλλιτεχνική προσέγγιση μέσω της δημιουργίας εικαστικού απότοκου, ειδικότερα μέσω μιας εγκατάστασης (installation). Συνολικά, η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελεί μια ακαδημαϊκή έρευνα, που εξετάζει τη σχέση μεταξύ ίχνους, χωρικών επεκτάσεων και σύγχρονης ψηφιακής συνθήκης. Μέσω θεωρητικών πλαισίων και καλλιτεχνικών προσεγγίσεων, δίνεται η δυνατότητα κατανόησης τόσο των διαδικασιών όσο και των αλληλεπιδράσεων, που διαμορφώνουν τη δομή του σύγχρονου χώρου και την έννοια της ταυτότητας ___________________________________________________________________________________ The present postgraduate thesis was created within the framework of the postgraduate program "Visual Arts and Landscape: Approaches to Natural and Urban Space," offered by the Department of Fine and Applied Arts at the University of Western Macedonia. The thesis, titled "Tracing the Hyperspace: Figurative Approaches on Structure and Identity," is a study that focuses on the concept of trace and multiple spatial extensions in the post-technological era. The research aims to understand the experienced space, landscape, and place, as well as the evolving spatial parameters that undergo changes through the contemporary digital condition, introducing the notion of hyperspace. Additionally, it examines how individuals approach this condition, representing it through personal narratives, expanded digital identities, and traces as a holistic experience. Moreover, there is a reference to internet and post-internet art, using visual approaches to address questions regarding the expansion of physical and digital boundaries, the evolution, the questioning of traditional concepts, and the power dynamics embedded in technological systems. The first chapter of the thesis delves into the concept of trace as a structural condition expressing minimal and ubiquitous presence. During the research, it becomes evident that the notion of trace is present in various academic fields and applications, broadening the information and knowledge acquired about past situations. In the second chapter of the thesis, the interrelated terms space, landscape, and place are examined, along with the approaches and determinations in the environment. The spatial extensions of these terms result from a continuous overlap of social and practical structures that influence the way spatial realities are formed and evolved. The dissemination of new media and information has brought significant changes to the way we move and interact in every aspect of space. The experienced environments, which have always been a field of action, are now enriched with information that was previously impossible to collect and share. The notion of hyperspace is introduced to depict these multiple spatial extensions, both physical and digital, as well as their parallel hybrid experience. The third chapter of the thesis refers to the connectivity of the post-technological era, focusing on the individual and their approach to themselves within physical and virtual worlds. To facilitate the understanding of the subject, internet and post-internet art are studied. Through examples of artworks and artists, questions arise concerning the reconstruction of digital content, and the idea of universal narratives is challenged. Finally, based on the theoretical extensions developed in the study, the artistic approach is presented through the creation of an art installation. Overall, this thesis is academic research that examines the relationship between traces, spatial extensions, and the contemporary digital condition. It offers the possibility of understanding the processes and interactions that shape the structure of modern space and the notion of identity, using both theoretical frameworks and artistic approaches.