Η χρήση ευρετικών κατά τη λήψη αποφάσεων στο ιατρικό προσωπικό: Σχέσεις μεταξύ υποκειμενικών και αντικειμενικών εκτιμήσεων

Abstract

Οι ευρετικές είναι άμεσες , σύντομες και διαισθητικές στρατηγικές, οι οποίες μπορεί να είναι ασυνείδητες ή συνειδητές και χρησιμοποιούνται προκειμένου να ληφθεί σύντομα και αποτελεσματικά μία απόφαση. Η χρήση αυτών των διανοητικών συντομεύσεων στις κλινικές αποφάσεις προκαλεί έντονο ενδιαφέρον, καθώς στον κλάδο της ιατρικής απαιτείται να ληφθούν άμεσες και ορθές αποφάσεις, οι οποίες ενέχουν σημαντικό ρίσκο. Στόχος της έρευνας ήταν να διαπιστωθεί η σχέση μεταξύ της αυτοαναφερόμενης χρήσης ευρετικών και των αντικειμενικών επιδόσεων σε έργα που εγείρουν τον διαισθητικό τρόπο σκέψης Στην παρούσα μελέτη συμμετείχαν 78 (Ν=50 άνδρες) Έλληνες ιατροί διαφορετικών ηλικιών και ειδικοτήτων της παθολογίας και της χειρουργικής. Για την αξιολόγηση των υποκειμενικών αναφορών σχετικά με τη συχνότητα χρήσης των ευρετικών χρησιμοποιήθηκε το Ερωτηματολόγιο Ευρετικών Κατά τη Λήψη Ιατρικών Αποφάσεων (ΕΧΕΚΛΙΑ), ενώ οι αντικειμενικές μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν μέσω τεσσάρων Υποθετικών Σεναρίων και της Δοκιμασίας Γνωστικής Αναστοχαστικότητας. Τα αποτελέσματα από τα περιγραφικά δεδομένα έδειξαν πως οι ιατροί ανέφεραν σπάνια χρήση ευρετικών, παρόλο που οι επιδόσεις από τα αντικειμενικά έργα μέτρησης έδειξαν την ενεργοποίηση του διαισθητικού τρόπου σκέψης κατά τη λήψη αποφάσεων. Τα αποτελέσματα από τις συσχετίσεις μεταξύ των βαθμολογιών στις υποκειμενικές και στις αντικειμενικές μετρήσεις δεν έδειξαν την ανάπτυξη στατιστικώς σημαντικών συσχετίσεων. Πιθανές ερμηνείες για τα αποτελέσματα αυτά μπορούν να αποδοθούν σε τυχόν απαντήσεις κοινωνικής επιθυμητότητας που παρατηρείται σε αυτοαναφορικά εργαλεία, όπως το ΕΧΕΚΛΙΑ, στη συχνά παρατηρούμενη έλλειψη ενημερότητας για τις διαδικασίες συλλογιστικής που ακολουθούν οι άνθρωποι, καθώς και στην επιλογή των εργαλείων για τη μελέτη. Συμπερασματικά, καλό θα ήταν τα ευρήματα από την παρούσα έρευνα να αξιοποιηθούν ως οδηγός για την προσεκτική κατασκευή εργαλείων που να αξιολογούν τη χρήση ευρετικών από τους ιατρούς με αντικειμενικά σενάρια εστιασμένα στην ιατρική πράξη παρά μέσω της υποκειμενικής αναφοράς. Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται ότι θα προκύψουν συγκεκριμένα ευρήματα τα οποία θα χρησιμεύσουν σε στοχευμένες παρεμβάσεις για την καλλιέργεια των μεταγνωστικών δεξιοτήτων σχετικά με τη συλλογιστική που ακολουθούν οι ιατροί στη λήψη ιατρικών αποφάσεων.___________________________________________________________________________________________________________ Heuristics, characterized as direct, concise, and often intuitive decision-making strategies, whether consciously or unconsciously employed, play a pivotal role in facilitating swift and efficient choices. Their utilization within clinical decision-making is particularly compelling, given the exigency for prompt and accurate judgments in the medical domain, which frequently entail substantial risk. This study sought to elucidate the nexus between self-reported heuristic use and objective performance in tasks requiring intuitive cognitive processes. The study encompassed 78 participants, comprising 50 men, all of whom were practicing physicians in Greece, representing diverse age groups and specializing in pathology and surgery. The Heuristics in Medical Decision Making Questionnaire (HMDM) was employed to gauge participants' subjective reports concerning the frequency of heuristic application. Objective measurements were obtained through the administration of four Hypothetical Scenarios and the Cognitive Reflection Test. Descriptive data analysis revealed that physicians infrequently reported the utilization of heuristics, even though objective assessments indicated the activation of intuitive thinking during the decision-making process. However, correlations between scores derived from subjective and objective measures failed to yield statistically significant associations. Several potential interpretations for these findings were considered, including the possibility of social desirability biases affecting responses on self-report instruments such as the HMDM, as well as the common lack of awareness regarding the cognitive processes underpinning decision-making. Additionally, the choice of assessment tools was scrutinized. In conclusion, the outcomes of this study underscore the importance of crafting meticulous instruments to assess heuristic usage among physicians within the context of objective medical scenarios rather than relying solely on subjective reporting. This approach is anticipated to yield specific insights that can inform targeted interventions aimed at enhancing physicians' metacognitive skills in navigating the complex landscape of medical decision-making