Ψηφιακό περιβάλλον και ασφάλεια: τρόποι εξαπάτησης των Ελλήνων χρηστών του διαδικτύου και οι συνέπειες

Abstract

Το κυβερνοέγκλημα αποτελεί μια σύγχρονη μορφή εγκλήματος μέσω του διαδικτύου που βρίσκεται σε διαρκή εξέλιξη. Η παρούσα εργασία μελετάει το κυβερνοέγκλημα στην Ελλάδα. Με τη χρήση ενός ερωτηματολογίου που απαντήθηκε από 300 ερωτώμενους, με μεγάλη εκπροσώπηση από την Ελληνική περιφέρεια, τόσο ανδρών όσο και γυναικών και υψηλού μορφωτικού επιπέδου Έλληνες, εξετάζονται διάφορες πτυχές του προβλήματος της παρενόχλησης μέσω διαδικτύου που γίνεται για εγκληματικούς σκοπούς, όπως η συχνότητά του, οι μορφές που λαμβάνει, οι οικονομικές και άλλες αιτίες του, οι στρατηγικές πειθούς των θυμάτων, οι συνέπειες που έχει (οικονομικές, ψυχολογικές, κοινωνικές) και πλήθος άλλων θεμάτων ώστε να διερευνηθεί το κυβερνοέγκλημα σε μεγάλη έκταση, με βάση την άποψη των θυμάτων και όχι των αρχών ή τρίτων που δεν έχουν βρεθεί από την πλευρά του θύματος.

Από την έρευνα αυτή διαπιστώνεται ότι το κυβερνοέγκλημα και η παρενόχληση μέσω διαδικτύου αποτελεί μια σύγχρονη «Λερναία Ύδρα» με πολλά πρόσωπα. Δεκάδες μορφές παρενόχλησης λαμβάνουν χώρα στο σύνολο της ελληνικής περιφέρειας και ο αριθμός των παρενοχλήσεων ανά ερωτώμενο, είναι επίσης μεγάλος. Αν και το ένα-τρίτο του δείγματος δεν φαίνεται να έχει υποστεί κάποια παρενόχληση (ή να το έχει αντιληφθεί), ωστόσο τα υπόλοιπα δύο-τρίτα, δηλαδή δύο στους τρεις Έλληνες με βάση το δείγμα, έχει υποστεί κάποιας μορφής παρενόχληση. Πιο συχνές είναι οι περιπτώσεις με δήθεν κέρδη από λαχνούς και λαχεία, μέσω «ψαρέματος» (phishing), εξαπάτησης σε σχέση με χρηματικά ποσά από την ΑΑΔΕ ή άλλες αρχές ή από δήθεν κληρονομιές. Τα κίνητρα των δραστών είναι κατά μείζονα λόγο οικονομικά, αλλά φαίνεται ότι παρουσιάζονται πως δήθεν θέλουν να προστατέψουν την ασφάλεια και την προστασία της ιδιωτικής ζωής των θυμάτων τους. Δηλαδή, παραβιάζουν ή «εισέρχονται» από την ίδια «είσοδο» την οποία τα θύματα επιθυμούν να μην παραβιαστεί. Επίσης ακολουθούν και την στρατηγική να πείθουν για την «αξιοπιστία» τους. Η χρήση αληθοφανών ιστοσελίδων είναι ευρέως διαδεδομένη. Η συχνότητα της παρενόχλησης είναι πολύ μεγάλη γιατί ένας στους πέντε έχει δεχτεί παρενόχληση συχνά, πολύ συχνά ή καθημερινά. Κυριότερες αιτίες της παρενόχλησης, είναι η έλλειψη μέσων προφύλαξης και εκπαίδευσης ως καταναλωτών, η υπερέκθεση προσωπικών δεδομένων και οι τεχνολογικές εξελίξεις. Παρόλα αυτά, οι αιτίες εντοπίζεται ότι είναι πιο σύνθετες και όχι μόνο μια ανά περίπτωση. Επίσης σύμφωνα με το δείγμα, η Ελληνική Αστυνομία και οι Αρχές αποτυγχάνουν στο ρόλο της προστασίας των Ελλήνων πολιτών, αλλά αυτό μπορεί να οφείλεται και στη φύση του προβλήματος που προκαλεί αδυναμία ελέγχου του αγαθού της ασφάλειας. Τα παραπάνω, δημιουργούν την εικόνα ενός πολύ μεγάλου και ακανθώδους προβλήματος για την Ελληνική κοινωνία και οικονομία, η έκταση και η σημασία του οποίου δεν έχουν εκτιμηθεί καλά και χρειάζεται να μελετηθούν ακόμη καλύτερα, ώστε οι πολιτικές να προσαρμοστούν κατά τρόπο συστηματικό και αποτελεσματικό στη φύση του προβλήματος. Cybercrime is a modern form of Internet crime that is constantly evolving. This paper studies cybercrime in Greece. Using a questionnaire answered by 300 respondents, with a large representation from the Greek region, both men and women and highly educated Greeks, various aspects of the problem of online harassment for criminal purposes are examined, such as its frequency, the forms it takes, its economic and other causes, the strategic persuasions of the victims, the consequences it has (economic, psychological, social) and a host of other issues in order to investigate cybercrime to a large extent, based on the point of view of the victims and not of the authorities or third parties who have not been found on the victim's side.

From this research it is established that cybercrime and online harassment is a modern "Lernaean Hydra" with many faces. Dozens of forms of harassment take place throughout the Greek region and the number of harassments per respondent is also high. Although one-third of the sample does not seem to have suffered any harassment (or to have noticed it), however the remaining two-thirds, that is two out of three Greeks based on the sample, has suffered some form of harassment. More frequent are the cases with alleged profits from lottery tickets, through "phishing", fraud in relation to amounts of money from the AADE or other authorities or from alleged inheritances. The motivations of the perpetrators are largely financial, but they seem to present themselves as ostensibly wanting to protect the safety and privacy of their victims. That is, they breach or "enter" through the same "entrance" that the victims wish not to be breached. They also follow the strategy of convincing about their "reliability". The use of fake websites is widespread. The frequency of harassment is very high because one in five has been harassed often, very often or daily. The main causes of harassment are the lack of ways of prevention and education as consumers, the overexposure of personal data and technological developments. However, the causes are found to be more complex and not just one per case. Also according to the sample, the Greek Police and Authorities are failing in the role of protecting Greek citizens, but this may also be due to the kind of the problem that causes the inability to control the security. All the above, creates the image of a very large and thorny problem for the Greek society and economy, the extent and importance of which have not been well assessed and needs to be studied even better, so that policies can be adapted in a systematic and effective manner to the kind of problem.