Ο ρόλος του ''hegemoni masculinity'' στις κατασκευές για τις transgender γυναίκες και τους θηλυπρεπείς άνδρες

Abstract

Στο σύγχρονο ελληνικό κοινωνικο-πολιτικό τοπίο παρατηρείται μια τάση ενδυνάμωσης των κοινωνικο-πολιτικών κινητοποιήσεων νομικής κατοχύρωσης των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας (Moreno et al., 2019 ̇ Papanikolaou, 2016). Η τάση αυτή σημειώνεται παράλληλα με την άνοδο ρατσιστικών και ομοφοβικών ρητορικών που αντλούν από πατριαρχικές και ετεροκανονικές νόρμες (Papanikolaou, 2018). Στην παρούσα έρευνα διερευνήθηκαν τα ρητορικά εργαλεία μέσω των οποίων οι συμμετέχοντες/ούσες κατασκευάζουν τις έμφυλες κατηγορίες της αρρενωπότητας και της θηλυκότητας και τις συνέπειές τους όσων αφορά τις ταυτότητες μειονοτήτων φύλου και συγκεκριμένα των διεμφυλικών θηλυκοτήτων. Τα δεδομένα, που προήλθαν από πέντε ομάδες εστίασης με ενήλικες (19-25 ετών), αναλύθηκαν σύμφωνα με τις αρχές της κριτικής κοινωνικής λογοψυχολογίας. Στην ανάλυση παρατηρήθηκε συστηματική αναφορά σε βιολογικά χαρακτηριστικά ως εργαλείο ουσιοποίησης ή απο-ουσιοποίησης των έμφυλων κατηγοριών. Ακόμη, βρέθηκε ότι τα ρητορικά αποθέματα και οι κατασκευές των έμφυλων ταυτοτήτων αναδεικνύουν ιεραρχικές σχέσεις και μεσολαβούν στη νομιμοποίηση της περιθωριοποίησης των έμφυλων κατηγοριών που αποκλίνουν από αυτό που ορίζεται ως πρότυπο φύλου. Καταγράφηκε επίσης, το ιδεολογικό δίλημμα της επιλογής, καθώς και η άντληση από το επιστημονικό ρεπερτόριο της ψυχολογικοποιησης στο πλαίσιο κατασκευής της διεμφυλικής ταυτότητας. Τέλος, σημειώθηκε η κινητοποίηση της εθνικιστικής ιδεολογίας με όρους οριενταλισμού για την δικαιολόγηση των στάσεων περιθωριοποίησης της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στις μειονότητες φύλου. Στη συζήτηση αναδεικνύεται πως κοινά ιδεολογικά αποθέματα κινητοποιούνται στον καθημερινό λόγο για την κατασκευή αντίθετων επιχειρηματολογικών γραμμών.________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________-In the contemporary Greek socio-political landscape, there is a trend of rising socio-political mobilizations for the legal protection of the rights of the LGBTQ+ community (Moreno et al., 2019 ̇ Papanikolaou, 2016). This trend is noted alongside the strengthening of racist and homophobic rhetorics that draw on patriarchal and heteronormative norms (Papanikolaou, 2018). In this study, we investigated the rhetorical tools through which participants construct the gendered categories of masculinity and femininity and their implications in terms of gender minority identities, specifically transgender femininities. The data, from five focus groups with adults (19-25 years old), were analyzed according to the principles of Discursive Social Psychology. The analysis observed systematic reference to biological characteristics as a tool for essentializing or de-essentializing gender categories. Furthermore, it was found that rhetorical resources and constructions of gender identities highlight hierarchical relations and mediate the legitimization of the marginalization of gender categories that deviate from what is defined as the gender norm. The ideological dilemma of choice is also documented, as well as drawing on the scientific repertoire of psychologizing in the context of transgender identity construction. Finally, the mobilization of nationalist ideology in terms of Orientalism to justify the marginalizing attitudes of Greek society towards minorities was noted. The discussion highlights how common ideological resources are mobilized in everyday discourse to construct opposing lines of argument.