Οι μεταφράσεις των παραμυθιών του Hans Christian Andersen και η παιδική λογοτεχνία στην Ελλάδα: λογοτεχνικές, παιδαγωγικές και ιδεολογικές διαστάσεις

Abstract

Ο στόχος της μεταπτυχιακής μου εργασίας είναι η διερεύνηση δημοσιευμένων μεταφρασμάτων των παραμυθιών του γνωστού Δανού συγγραφέα Hans Christian Andersen. Ως μέθοδος η έρευνά μου ήταν ποιοτική, ποσοτική και βιβλιογραφική. Βασίστηκα στην αποδελτίωση των ευρημάτων ως προς τη χρονολογία δημοσίευσής τους, το μεταφραστή, το τυχόν ψευδώνυμο του εκάστοτε μεταφραστή, την αρχική πηγή του μεταφραστή, το μέσο όπου δημοσιεύτηκαν τα μεταφράσματα, το κοινό στο οποίο προορίζονταν, τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα την εποχή που μεταφράστηκαν, τη γλώσσα, τις διαφορές των μεταφρασμάτων σε σχέση με την αρχική μορφή των αντίστοιχων παραμυθιών και τέλος η διερεύνηση των κειμένων έγινε από άποψη λογοτεχνική, παιδαγωγική και ιδεολογική. Από την έρευνα αυτή προέκυψαν βασικά συμπεράσματα. Συμπέρανα ότι στα τέλη του 19ου αιώνα και συγκεκριμένα από το 1876 ως το 1903 παρατηρείται μεγάλη μεταφραστική δραστηριότητα ξενόγλωσσων κειμένων κυρίως γαλλικών σε έναν μεγάλο αριθμό παιδικών λογοτεχνικών περιοδικών κυριότερα όμως στο περιοδικό «Διάπλασις των Παίδων». Ο μεγάλος όγκος των μεταφρασμάτων οφείλεται στην απουσία ουσιαστικής παιδικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα. Tα κείμενα αυτά ονομάζονται παιδικά αναγνώσματα, δηλαδή προορίζονται αποκλειστικά στις παιδικές ηλικίες, κι αυτό προκύπτει μέσω της μεταφραστικής διαδικασίας και συστηματοποίησης. οι αλλαγές που έχουν υποστεί τα παραμύθια του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν μέσω της μετάφρασης, καθιστά τα ελληνικά μεταφράσματα προς διερεύνηση παιδικά κι αυτό αποδεικνύεται από την απλότητα της δομής, τους ήρωες που αποτελούν καθημερινά αντικείμενα, παιχνίδια ή παιδιά και την απουσία αναχρονίας ή του συνεχώς εναλλασσόμενου χώρου- πλαισίου. Τέλος, συμπέρανα πως τα περισσότερα κείμενα έχουν ως κοινό θεματικό άξονα τη διαπαιδαγώγηση των μικρών αναγνωστών και ερευνώντας τα από ιδεολογική σκοπιά προκύπτει διαφορετικού είδους ιδεολογία σύμφωνα με τις επιταγές και τις εξελίξεις κάθε εποχής. Λέξεις κλειδιά: λογοτεχνικές μεταφράσεις Ελλήνων συγγραφέων, Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, λογοτεχνικά περιοδικά κι εφημερίδες. 6 Abstract The purpose of my thesis is the research of the published translated fairytales of the well-known Danish author, Hans Christian Andersen. As a method, my thesis is qualitative, quantitative and bibliographic. The indexing of my findings are according to the year of publication, the translator, the nickname of each translator, the translator’s original source, the means where the translations published, to whom these translations were destined, the sociopolitical events that occurred when they were published, the language, the differences between the translations and the original form of the respective fairytales and finally the probe of the texts was in a literary, pedagogical and ideological means. Principal deductions arised in this research. I presumed that in the late 1900s and specifically from 1876 to 1903 there is a major translating activity of foreign language texts mainly in French in a big number of literary magazines for children predominantly in the magazine “Diaplasis ton paidon”. This volume of translations is due to the absence of substantial children’s literature in Greece. These texts are known as children’s literature, that is, they are destined uniquely to children, and this results from the translation process and systematization; the alterations the Hans Christian Andersen’s tales have undergone due to the translation enable the greek translated texts as children’s literature and this fact is proven by their structure simplicity, the heroes who constitute everyday objects, toys or children and the absence of anachronism or non- alternating settings. Lastly, I deduced that most texts have the edification of young readers as a common theme and researching them from the ideological standpoint, it arises a different kind of ideology according to the principles and the evolution of each time period.