Έμφυλες Πρακτικές λόγου στην τάξη των μαθηματικών

Abstract

Οι γυναίκες εξακολουθούν να παρουσιάζουν μικρή εκπροσώπηση σε ανώτερες σπουδές και επαγγέλματα που απαιτούν μαθηματικά ως αποτέλεσμα λογοθετικών πρακτικών που κατασκευάζουν τη σχέση της γυναίκας με τα μαθηματικά ως προβληματική. Σημαντικό ρόλο σε αυτό φαίνεται να διαδραματίζει το σχολείο και ειδικότερα οι έμφυλες λογοθετικές πρακτικές των εκπαιδευτικών. Στο πλαίσιο αυτό η παρούσα εργασία θεωρήθηκε σημαντικό να διερευνήσει τον έμφυλο λόγο (discourse) των εκπαιδευτικών στην τάξη των μαθηματικών. Η έρευνα αποτέλεσε μία μελέτη περίπτωσης, καθώς εστίασε στους μαθηματικούς εκπαιδευτικούς ενός γυμνασίου μιας αστικής επαρχιακής πόλης, με στοιχεία εθνογραφικά και αυτοεθνογραφικά. Τα δεδομένα συγκεντρώθηκαν με παρατήρηση στις σχολικές τάξεις και συνεντεύξεις των εκπαιδευτικών. Η ανάλυση του υλικού πραγματοποιήθηκε με ανάλυση περιεχομένου και ανάλυση λόγου στο πλαίσιο μιας φουκωϊκής προσέγγισης. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι όλες οι συμμετέχουσες στην έρευνα, αν και έχουν διαφορετικές βιογραφίες εκφέρουν έναν έμφυλο, συχνά αντιφατικό, λόγο (discourse) σχετικά με τα κορίτσια και τα μαθηματικά υιοθετώντας ‘καθεστώτα αλήθειας’ που κατατάσσουν τελικά τα κορίτσια ως λιγότερα άξια στα μαθηματικά. Με τον τρόπο αυτό αναπαράγουν το μύθο για τη μη συμβατότητα των κοριτσιών με τα μαθηματικά. Επιπλέον οι ίδιες έχουν δομήσει την υποκειμενικότητά τους σε σχέση με τα μαθηματικά μέσα από έμφυλους λόγους που συγκροτούν για αυτά αλλά και για το γυναικείο φύλο, στηριζόμενες στα δίπολα ικανή/μη ικανή στα μαθηματικά και αρσενικό/θηλυκό. Τα παραπάνω πιθανόν οδηγούν, με διάφορους τρόπους, στην έλλειψη παροχής ίσων ευκαιριών και αυτή, με τη σειρά της, στη χαμηλότερη επίδοση των κοριτσιών στα μαθηματικά. Women continue to show little representation in higher education and math professions, as a result of discursive practices which render the relationship between women and mathematics problematic. The school and, particularly, the discursive practices of the teachers seem to play a crucial role towards this effect. Within this realm, it was considered important to explore the discourse of the teachers in the mathematics classroom. The research under consideration is a case study with ethnographic and auto-ethnographic features which focuses on mathematics teachers who teach in a high school of small town in Greece. The methods which were used for the collection of evidence were classroom observation and interviews with the teachers observed. The analysis of the collected data was carried out using content analysis and speech analysis within a Foucault approach. The results indicate that the participants, despite their different biographies, express a gendered, often contradictory, discourse concerning the relation between girls and mathematics, by adopting "regimes of truth" that ultimately classify girls as less capable in mathematics. In this way, they contribute to the reproduction of the myth that the girls and mathematics are incompatible. In addition, it seems that the participants have structured their subjectivity in relation to mathematics through gender-discourses which rely on the dipoles capable / incapable in mathematics and male / female. The above may lead, in a number of ways, to the lack of providing equal opportunities towards girls and this, in turn, to the girls’ lower performance in mathematics.