Η ταυτότητα της σημερινής ελληνικής stand-up comedy σκηνής (2015-2020) - Κείμενα και κατηγορίες του χιούμορ των Ελλήνων κωμικών

Abstract

Στην παρούσα διπλωματική εργασία, επισημαίνονται και μελετούνται τα κοινά στοιχεία των κειμένων της σημερινής ελληνικής κωμωδίας stand-up (2015-2020) και τελικά, η ταυτότητά της. Αν και η κωμωδία stand-up εξελίσσεται ραγδαία στην Ελλάδα, οι μελέτες και βιβλιογραφικές αναφορές σε αυτήν είναι ελάχιστες έως μηδενικές. Η εργασία αυτή είναι η πρώτη προσπάθεια λεπτομερούς μελέτης των κειμένων της. Το δείγμα της μελέτης περιλαμβάνει 22 βιντεοσκοπημένες solo παραστάσεις 15 Ελλήνων stand-up κωμικών, αναρτημένες στο Youtube, προσιτές στο ευρύ κοινό, που αντιστοιχεί ως ποσοστό στο 56% των κωμικών που δραστηριοποιούνται στη ελληνική σκηνή αυτή τη χρονική περίοδο. Κάθε παράσταση περιγράφεται αναλυτικά και εξετάζεται το κείμενο και ο τρόπος παρουσίασής του επί σκηνής. Αναζητούνται και επισημαίνονται τα είδη του κωμικού που κυριαρχούν στην παράσταση, η βασική θεματολογία των αστείων της, ο τρόπος σύνδεσης της διαφορετικής θεματολογίας και των αστείων μεταξύ τους, οι τεχνικές και μέθοδοι που εφαρμόζει ο κωμικός στο κείμενο, αλλά και κατά την παρουσίαση τού κειμένου επί σκηνής, ο τρόπος που το κάνει αυτό, ο στόχος του κωμικού και η γενική απόδοση της παράστασης. Τα σημαντικότερα ευρήματα αναρτούνται σε πίνακες, για να εντοπιστούν τα κοινά στοιχεία μεταξύ των ελληνικών παραστάσεων και κυρίως αυτά των κειμένων τους. Από τη σύγκριση των αποτελεσμάτων προκύπτει ότι η σύγχρονη ελληνική κωμωδία stand-up και οι Έλληνες κωμικοί πετυχαίνουν τη σύνδεση με το ακροατήριο στοχεύοντας στο γέλιο, που είναι και το βασικότερο συστατικό επιτυχίας της κωμωδίας stand-up, γίνονται συμπαθείς και διασκεδάζουν οι ίδιοι, μεταφέροντας έτσι ευδιαθεσία στο ακροατήριο. Εφαρμόζουν κυρίως τα είδη κωμωδίας observational, insult και blue. Η θεματολογία των κειμένων αναφέρεται περισσότερο στις σχέσεις, διαφορές και συμπεριφορές των δύο φύλων, στις αδυναμίες και άτυχες στιγμές του ίδιου του κωμικού (με αυτοσαρκασμό), και στο σεξ και τη σεξουαλική συμπεριφορά. Συγκρικιτικά με την παγκόσμια τάση, στην ελληνική κωμωδία χρησιμοποιείται πολύ περισσότερο ο αυτοσαρκασμός και τα λογοπαίγνια, ενώ απουσιάζει η πολιτική σάτιρα, το dark και το edgy περιεχόμενο, και ο αυτοσχεδιασμός. Οι κωμικοί εφαρμόζουν την έκπληξη και ποικίλες άλλες τεχνικές κατά τη συγγραφή και απόδοση των αστείων τους, κάποιες περισσότερο, κάποιες λιγότερο. Φαίνεται να δίνουν περισσότερο έμφαση στο κείμενο και το περιεχόμενό του (θεματολογία, τεχνικές κ.λπ.), παρά στην απόδοσή του επί σκηνής. Τα act-out και οι μιμήσεις δεν είναι συχνά και δεν είναι πάντοτε ολοκληρωμένα ή πετυχημένα. Παρατηρούνται περιττές λέξεις και πληροφορίες που αποδυναμώνουν τα αστεία και την ενέργεια του κωμικού, και γίνονται κάποια λάθη απειρίας ή αμηχανίας. Ένας κοινός λόγος όλων αυτών των τάσεων είναι ότι η stand-up κωμωδία, αν και γρήγορα διαδεδομένη, είναι ακόμη νέα, μη παγιωμένη, μορφή ελληνικής διασκέδασης. In this dissertation, are pointed out and studied the common elements of the materials of today's Greek stand-up comedy (2015-2020) and finally, its identity. Although stand-up comedy is evolving rapidly in Greece, the studies and bibliographic references to it are minimal to zero. This work is the first attempt at a detailed study of its materials. The sample of the study includes 22 videotaped solo performances of 15 Greek stand-up comedians, posted on Youtube, accessible to the general public, a percentage that corresponds to 56% of the active comedians of the period. Each performance is described in detail, the material and the delivery are examined. The types of comedy that dominate the show, the basic topic of its jokes, the way of connecting the different topics and the jokes with each other, the techniques and methods that the comedian applies in the material and delivery, the way he does it, the comedian's goal and the overall evaluation of the show are sought and highlighted. The most important findings are posted in tables, in order to identify the common elements between the Greek performances and mainly those of their material. The comparison of the results shows that the modern Greek stand-up comedy and the Greek comedians achieve the connection with the audience by aiming at laughter, which is the main ingredient of the success of the stand-up comedy, they become likeable and have fun themselves, thus conveying mood in the audience. They mainly use the observational, insult and blue comedy genres. The topics of the materials refer more to the relationships, differences and behaviors of the two sexes, to the weaknesses and unfortunate moments of the comedian himself (with self-sarcasm), and to sex and sexual behavior. Compared to the global trend, Greek comedy uses much more self-sarcasm and puns, while it lacks political satire, dark and edgy content, and improvisation. Comedians apply surprise and a variety of other techniques when writing and delivering their jokes, some more, some less. They seem to place more emphasis on the material and its content (topics, techniques, etc.) than on stage performance. Act-outs and imitations are not frequent and are not always complete or successful. Unnecessary words and information are observed that weaken the jokes and the energy of the comedian, and some mistakes of inexperience or embarrassment are made. A common reason for all these trends is that stand-up comedy, although rapidly spreading, is still a new, non-established, form of Greek entertainment.