Η προώθηση της ειρήνης στις κωμωδίες του Αριστοφάνη «Αχαρνείς», «Ειρήνη», «Λυσιστράτη»

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται την προώθηση της Ειρήνης στις τρεις κωμωδίες του Αριστοφάνη, Αχαρνείς, Ειρήνη και Λυσιστράτη. Από τις έντεκα κωμωδίες του ποιητή που σώζονται ακέραιες, αυτές οι τρείς, γραμμένες κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, αναφέρονται στη διασφάλιση της ειρήνης, κινούμενες μέσα στη σφαίρα του πραγματικού και του φανταστικού, συνδυάζοντας ιστορικά γεγονότα της εποχής. Πραγματεύονται δε, τους αγώνες μεταξύ της Αθήνας και της Σπάρτης, τα δεινά που προξενεί ο πόλεμος αμφότερα, την πολεμοκαπηλεία και την πολυπόθητη συμφιλίωση. Αρχικά, γίνεται μία σύντομη ιστορική αναδρομή στην αρχαία ελληνική ποίηση, καθώς και στη ζωή και στο έργο του Αριστοφάνη, ως τον σημαντικότερο εκπρόσωπο της αρχαίας κωμωδίας. Εν συνεχεία, εξετάζεται το ιστορικό πλαίσιο των τριών κωμωδιών, όπως επίσης και τα αίτια που αποτέλεσαν αφορμή για την έναρξη του πολέμου. Επιπλέον, αναλύονται οι φιλειρηνικοί και οι πολεμοχαρείς χαρακτήρες των έργων και ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η συμβολική τους αναπαράσταση. Ακόμη, μελετάται η διαδικασία κατίσχυσης της ειρήνης, μέσω του θεάτρου, με τον φιλειρηνικό λόγο του Αριστοφάνη, ενώ εξετάζεται και η χρήση των καλών τεχνών, ως σύγχρονο εκπαιδευτικό εργαλείο σε μία προσπάθεια αναδιαμόρφωσης της κοινωνίας. Αφορμή για την επιλογή του συγκεκριμένου θέματος για την εκπόνηση της διπλωματικής, αποτέλεσε ο λόγος του Αριστοφάνη, που παρά τους αιώνες που έχουν μεσολαβήσει, παραμένει πάντα διαχρονικός, προβάλλοντας τα προβλήματα που μαστίζουν ακόμη και σήμερα κάθε κοινωνία, προωθώντας τις αξίες της ειρήνης, της δικαιοσύνης, της ισότητας και του σεβασμού, αποτελώντας ένα παράδειγμα νουθεσίας για τον σύγχρονο αναγνώστη. Για τον λόγο αυτόν, διεξήχθη μία ποιοτική μελέτη περίπτωσης, βασιζόμενη σε πρωτογενείς πηγές με σκοπό να αναδειχθούν τα γεγονότα που επηρέασαν τον τρόπο συγγραφής του Αριστοφάνη, οι πολιτικές πεποιθήσεις του κωμικού και η διαχρονικότητα των κοινωνικών μηνυμάτων. Η εργασία ολοκληρώνεται με το δημιουργικό μέρος, κατά το οποίο παρουσιάζονται διασκευασμένα τα τρία ειρηνικά έργα σε ανήλικους θεατές, με απώτερο σκοπό την προώθηση της ειρήνης. Η έρευνα διεξήχθη κατά το χρονικό έτος 2022.

This thesis deals with the promotion of peace in the three comedies of Aristophanes, Acharnes, Irene and Lysistrata. Of the eleven comedies of the poet that survive intact, these three, written during the Peloponnesian War, refer to the assurance of peace, moving within the realm of the real and the imaginary, combining historical events of the time. They deal with the struggles between Athens and Sparta, the suffering caused by the war to both, the belligerence and the longed-for reconciliation. First, there is a brief historical review of ancient Greek poetry, as well as the life and work of Aristophanes, as the most important representative of ancient comedy. Subsequently, the historical context of the three comedies is examined, as well as the causes that led to the start of the war. In addition, the peaceful and warlike characters of the works and the way in which they are symbolically represented are analyzed. Furthermore, the process of strengthening peace, through the theater, with the peace-loving speech of Aristophanes, is studied, while the use of fine arts, as a modern educational tool in an effort to reshape society, is also examined. The reason for choosing the specific topic for the elaboration of the diplomatic thesis was the speech of Aristophanes, which despite the centuries that have passed, remains timeless, presenting the problems that still plague every society today, promoting the values of peace, justice , of equality and respect, being an example of admonition for the modern reader. For this reason, a qualitative case study was conducted, based on primary sources in order to highlight the events that influenced the way Aristophanes wrote, the political beliefs of the comedian and the timelessness of the social messages. The work concludes with the creative part, during which the three peaceful works are presented in an adapted manner to minor viewers, with the ultimate aim of promoting peace. The survey was conducted during the year 2022.