Μελέτη της διεύρυνσης απόψεων και πρακτικών εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης μετά τη συμμετοχή τους σε πρόγραμμα επαγγελματικής ανάπτυξης στην εκπαίδευση Φυσικών Επιστημών

Abstract

Η παρούσα έρευνα στοχεύει στη μελέτη της διεύρυνσης των απόψεων και των πρακτικών αναφορικά με τις σύγχρονες τάσεις της εκπαίδευσης Φυσικών Επιστημών δύο δευτεροβάθμιων εκπαιδευτικών μετά τη συμμετοχή τους σε πρόγραμμα επαγγελματικής ανάπτυξης. Επίσης, με αφορμή το γνωστικό περιεχόμενο των επιμορφώσεων και τα χαρακτηριστικά του προγράμματος επαγγελματικής ανάπτυξης, στο θεωρητικό μέρος της εργασίας παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά και τα οφέλη της επαγγελματικής ανάπτυξης και των προγραμμάτων επαγγελματικής εξέλιξης, καθώς επίσης και οι σύγχρονες τάσεις των Φυσικών Επιστημών (ΦΕ), στις οποίες βασίστηκε η επιμόρφωση τους. Με τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών λοιπόν στο πρόγραμμα, κρίθηκε απαραίτητο να εκπαιδευτούν πάνω στις σύγχρονες τάσεις της εκπαίδευσης των ΦΕ ώστε να είναι ικανοί να εκπαιδεύσουν τους μαθητές τους και να τους καταστήσουν επιστημονικά εγγράμματους. Η εκπαίδευση τους έγινε μέσω θεωρητικών επιμορφώσεων και στη συνέχεια έγινε εφαρμογή μιας έτοιμης διδακτικής μαθησιακής ακολουθίας (ΔΜΑ), ώστε οι εκπαιδευτικοί να αποκτήσουν τα κατάλληλα εφόδια και να καταστούν ικανοί να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν μόνοι τους διερευνητικές πρακτικές. Σε δεύτερη φάση ανέπτυξαν, εφάρμοσαν και αξιολόγησαν μία δική τους ΔΜΑ στηριζόμενοι στην προηγούμενη τους εμπειρία. Η συλλογή των δεδομένων για τη μελέτη των απόψεων έγινε μέσω ημι-δομημένης συνέντευξης, πριν και μετά το πρόγραμμα, και η διάρκεια αυτών ήταν περίπου μία ώρα η κάθε μία. Επιπρόσθετα εργαλεία για την καταγραφή των πρακτικών των εκπαιδευτικών αποτέλεσαν οι κλείδες παρατήρησης διδασκαλίας και το ημι-δομημένο ημερολόγιο ερευνητή. Τα δεδομένα αναλύθηκαν ποιοτικά και μονάδα ανάλυσης αποτέλεσε η μονάδα νοήματος. Έτσι, αφού έγινε απομαγνητοφώνηση των συνεντεύξεων, καταγράφηκαν κατά λέξη τα λεγόμενα των εκπαιδευτικών και ταξινομήθηκαν σε ήδη υπάρχοντες άξονες οι οποίοι προέκυψαν από τη βιβλιογραφία. Στη συνέχεια έγινε ανάλυση του νοήματος και δημιουργία νέων κατηγοριών, μέσα στους ήδη υπάρχοντες άξονες, ώστε να ομαδοποιηθούν οι απόψεις των εκπαιδευτικών. Τέλος, έγινε εκ νέου ανάλυση για να γίνει σύγκριση μεταξύ των αρχικών και τελικών απαντήσεων και δημιουργήθηκαν χαρακτηριστικά για τις ευρύτερες θεματικές της διδακτικής των ΦΕ. Από την ανάλυση των δεδομένων, προκύπτει ότι σημειώθηκε διεύρυνση τόσο των απόψεων όσο και των πρακτικών των εκπαιδευτικών. Διεύρυνση σημειώθηκε σε όλους τους άξονες, χωρίς όμως να είναι ίδιας συχνότητας. Έτσι, παρατηρήθηκε διεύρυνση κυρίως στους άξονες της διερεύνησης, των εναλλακτικών ιδεών, της διαδικαστικής γνώσης καθώς και της οργάνωσης και εφαρμογής επισκέψεων πεδίου σε άτυπα περιβάλλοντα μάθησης. Από την άλλη μεριά, στους άξονες της φύσης της επιστήμης, του διδακτικού μετασχηματισμού και των διδακτικών μαθησιακών ακολουθιών, αν και εντοπίστηκε διεύρυνση στις απόψεις και τις πρακτικές, αυτή ήταν πιο περιορισμένη, ενώ από κάποιες αναφορές τους φάνηκε ότι δεν είχαν κατανοήσει πλήρως τις έννοιες αυτές. Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα αναδεικνύουν την αξία των επιμορφωτικών προγραμμάτων που στηρίζονται σε διερευνητικές πρακτικές και εφαρμόζονται σε άτυπα περιβάλλοντα μάθησης ως εργαλείου κατάλληλου για την εκπαίδευση εκπαιδευτικών στις Φυσικές Επιστήμης.The aim of the present study was to examine the broadening of views and practices of two secondary science teachers regarding the current trends in Science Education after their participation in a professional development project. Taking into consideration the theoretical aspects of their training, along with the characteristics of the project of professional development, the theoretical part of the current thesis presents not only the features and benefits of professional development and professional development programs, but also the current trends in science education. Training teachers on modern trends in science education facilitates their ability to educate students rendering their scientific literacy. At the beginning, teachers were engaged in theoretical training. Then they developed, implemented and evaluated a pre-existing teaching learning sequence (TLS). In a second phase, they developed, implemented and evaluated a TLS themselves relying on their previous experience. Thus teachers expected to acquire the necessary skills in designing and integrating similar TLSs into their everyday practices. Data were collected through semi-structured interviews at the beginning and at the end of the project. Furthermore data were gathered through teaching observation protocols and researchers’ diaries. All interviews were audio-taped and transcribed verbatim and their answers were organized in pre-defined domains. Following this, within the pre-defined domains, bottom-up categories were developed. Finally, a re-analysis was implemented to make a comparison between the initial and final responses and features created for each domain of SE. Data analysis revealed that although a substantial broadening of teachers’ views and practices was occurred in all domains under study, that broadening was not at the same level among domains. The observed changes are mainly related to inquiry, alternative ideas, procedural knowledge, as well as the organization and implementation of field visits in informal learning environments. On the contrary, data shown that nature of science, teaching content transformation and teaching learning sequences were expanded in terms of teachers’ views and practices in a more limited way. Results highlight the value of professional development projects. In particular inquiry practices applied in informal learning environments proved to be an appropriate tool employed for the education of science teachers.