Η συμβολή του παραμυθιού και η δημιουργική αξιοποίησή του στην καλλιέργεια της ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης μαθητών/ μαθητριών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Εφαρμογές και δραστηριότητες

Abstract

Περίληψη Η παρούσα διπλωματική εργασία επιχειρεί να αναδείξει τον ρόλο του παραμυθιού στην εκπαιδευτική διαδικασία και τη συμβολή του στην ψυχική και συναισθηματική ανάπτυξη των μαθητών και των μαθητριών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Για την επίτευξη αυτού σκοπού γίνεται αρχικά μια θεωρητική προσέγγιση της έννοιας του παραμυθιού και στην πορεία προτείνονται δραστηριότητες και εφαρμογές που εκπληρώνουν την ηθικοπλαστική αποστολή του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού μέσου. Η βιβλιογραφική ανασκόπηση επιβεβαιώνει την αξία του παραμυθιού, ως ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των εκπαιδευτικών που προσφέρει πληθώρα οφελών. Έτσι, τεκμηριώνεται με σαφήνεια, το μέγεθος της συμβολής του παραμυθιού στην ανάπτυξη του παιδιού, τόσο σε ψυχικό όσο και σε κοινωνικοσυναισθηματικό επίπεδο. Αναλυτικότερα, η εργασία αποτελείται από τρία μέρη. Το πρώτο μέρος αναφέρεται στην έννοια του παραμυθιού. Δίνεται ο ορισμός του και περιγράφεται η ιστορική του προέλευση. Στην πορεία παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν τα παραμύθια και αναλύονται τα διαφορετικά είδη ταξινόμησής τους. Κατόπιν, περιγράφονται και ερμηνεύονται τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται στα παραμύθια και φωτίζονται οι διάφοροι χαρακτήρες τους. Το δεύτερο μέρος δομείται σε δύο κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο σχολιάζεται ο παιδαγωγικός ρόλος του παραμυθιού τόσο στη γνωστική όσο και, κυρίως, στη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Επισημαίνεται η συμβολή του στην ενίσχυση της δημιουργικότητας, της ενσυναίσθησης, της συναισθηματικής εκτόνωσης και της ελευθερίας. Περιγράφεται το αντίκτυπο στις κοινωνικές αρετές από την ενίσχυση των συναισθηματικών δεξιοτήτων. Στο δεύτερο κεφάλαιο αυτού του μέρους, εξετάζεται η πορεία του παραμυθιού στην ελληνική εκπαίδευση. Τέλος, στο τρίτο μέρος αναλύονται δύο λαϊκά παραμύθια και καταγράφεται ένα πρωτότυπο. Στα δύο παραμύθια παρουσιάζεται η θεματολογία και το ηθικό τους δίδαγμα, και εξετάζονται οι βασικοί χαρακτήρες. Έπειτα διατυπώνονται κάποιες δραστηριότητες συναισθηματικής καλλιέργειας των μαθητών, που απευθύνονται σε κάθε διαφορετική τάξη του Δημοτικού Σχολείου. Το πρωτότυπο παραμύθι αποτελεί μια πρόταση για μελλοντική εκπαιδευτική χρήση. Summary This thesis attempts to highlight the role of fairy tales in the educational process and their contribution to the mental and emotional development of primary school students. To achieve this purpose, a theoretical approach to the concept of fairy tale is firstly made and, throughout the process, activities and applications are recommended that fulfil the moral- educational mission of this specific educational tool. The literature review confirms the value of the fairy tale as a valuable tool in the hands of teachers, which offers a multitude of benefits. Thus, the magnitude of the contribution of the fairy tale to the children’s development, both on a psychological and socio-emotional level, is documented in a clear way. More specifically, the paper consists of three parts. The first part deals with the concept of the fairy tale. Its definition is given and its historical origins are described. The characteristics that make up fairy tales are presented and the different ways of classifying them are analyzed. Then, the symbols used in fairy tales are described and interpreted and their various characters are highlighted. The second part is structured in two chapters. The first chapter comments on the pedagogical role of fairy tales in the cognitive, but above all in the emotional development of the child. Its contribution to enhancing creativity, empathy, emotional release and freedom is highlighted. The impact on social virtues of enhancing emotional skills is described. In the second chapter of this part, the course of storytelling in Greek education is examined. Finally, in the third part, two folk tales are analyzed and an original one is recorded. In both tales, their themes and moral lessons are presented, and their main characters are examined. Further, some activities for the emotional cultivation of the students are formulated for each different class of the primary school. The original fairy tale is a suggestion for future educational use.