Η σχολική μονάδα ως οργανισμός μάθησης: Έρευνα στα δημοτικά σχολεία του νομού Ημαθίας

Abstract

Η τρέχουσα έρευνα με τίτλο: «Η σχολική μονάδα ως οργανισμός μάθησης: Έρευνα στα δημοτικά σχολεία του νομού Ημαθίας» επιχειρεί να παρουσιάσει και να εξετάσει τις επιστημονικές προσεγγίσεις, τις μελέτες και τις έρευνες σχετικά με τους μανθάνοντες οργανισμούς, την έννοια του οργανισμού μάθησης, τους παράγοντες που τον καθιστούν μανθάνοντα, τις προϋποθέσεις ανάπτυξης της σχολικής μονάδας σε οργανισμό μάθησης, τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για το ρόλο τους, το ρόλο της διοίκησης, της ηγεσίας και της σχολικής κουλτούρας. Επίσης, επιδιώκει να εντοπίσει τα σημεία που μπορεί να επιδράσει η σχολική μονάδα, όταν εξελίσσεται σε οργανισμό μάθησης, ώστε να γίνει αποτελεσματική. Η ανάδειξη των απόψεων και των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού Ημαθίας πάνω στην προβληματική της έρευνας είναι από τους κυριότερους σκοπούς της. Επίσης, επιχειρεί να εντοπίσει τις ιδιαιτερότητες των σχολικών μονάδων και να προσδιορίσει αν τα δημοτικά σχολεία του νομού Ημαθίας επιδεικνύουν χαρακτηριστικά οργανισμού μάθησης και να εξετάσει τις πιθανές σχέσεις και τις διαστάσεις των χαρακτηριστικών αυτών. Ως αποτέλεσμα αυτών των σχέσεων, φαίνεται να υπάρχει μια διασταύρωση μεταξύ οργανισμού μάθησης και οργανωσιακής μάθησης στις σχολικές μονάδες. Πιο συγκεκριμένα η έρευνα αυτή προσπάθησε να διερευνήσει: Το πώς οι εκπαιδευτικοί στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση του νομού Ημαθίας προσδιορίζουν τα σχολεία τους ως μανθάνοντες οργανισμούς, τους τρόπους με τους οποίους διάφοροι παράγοντες συσχετίζονται με τα χαρακτηριστικά του οργανισμού μάθησης στα ελληνικά δημοτικά σχολεία και το πώς η μετασχηματιστική μάθηση και η κουλτούρα γενικότερα εξηγεί τη διακύμανση του οργανισμού που μαθαίνει. Για την πραγματοποίηση της έρευνας χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο η ποιοτική ερευνητική με αξιοποίηση της τεχνικής των ημι-δομημένων συνεντεύξεων σε εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης του νομού Ημαθίας. Το δείγμα αποτελείται από εκπαιδευτικούς των δύο φύλων, με ποικίλη εργασιακή εμπειρία και με διαφορετική θέση στην ιεραρχία του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Η επεξεργασία των δεδομένων έγινε με τη μέθοδο της ποιοτικής ανάλυσης περιεχομένου. Διαπιστώθηκε ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν πολλαπλούς ρόλους που αφορούν τη διδασκαλία, το επάγγελμά τους, τη δια βίου μάθησή τους και την προσφορά τους στη σχολική μονάδα. Για να ανταπεξέλθουν στο ρόλο τους θα πρέπει να έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση και κατάρτιση. Κύριο ερώτημα είναι κατά πόσο η κεντρική εξουσία μπορεί να βοηθήσει και να στηρίξει τους εκπαιδευτικούς σε αυτή την αλλαγή και εξέλιξη της σχολικής μονάδας. Τα ευρήματα έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί αναγνωρίζουν ότι δε διαθέτουν την κατάλληλη εκπαίδευση και επιμόρφωση, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες απαιτήσεις της σχολικής μονάδας και εκφράζουν την ανάγκη τους να εξελιχθούν για να μετασχηματιστεί αυτή σε οργανισμό μάθησης. Βρίσκουν όμως εμπόδια που προέρχονται από το γραφειοκρατικό εκπαιδευτικό σύστημα και την κουλτούρα που επικρατεί στην ελληνική πραγματικότητα. Υπό αυτές τις συνθήκες, τα ελληνικά σχολεία δεν έχουν τις δυνατότητες να αναπτύξουν μια εσωτερική εκπαιδευτική πολιτική που θα τα επιτρέψει να ιδρύουν μεταξύ άλλων μηχανισμούς επαγγελματικής ανάπτυξης και, επομένως, να δημιουργούν τις προϋποθέσεις της οργανωσιακής μάθησης. The current survey entitled "the school as a learning organization: Research in primary schools of Prefecture Imathia" attempts to present and examine the scientific approaches, studies and surveys on learning organizations, the concept of learning organization, the factors that make it able to learn, the conditions for the development of the school in to a learning organization, the teachers ' perceptions of their role , the role of management,the leadership and school culture. It also seeks to identify the points that the school can affect while it is being developed into a learning organisation in order to become effective. The emergence of the views and perceptions of teachers of primary education of Prefecture Imathia on the problematic of the research, is one of its main purposes. It also, attempts to identify the specifics of school units and to determine if the primary schools of Prefecture Imathia exhibit features of a learning organization and to examine the possible relationships and the dimensions of these characteristics. As a result of these relationships, there seems to be a cross between learning organization and organizational learning in schools. More specifically, this research has attempted to explore: how teachers in primary education of Prefecture Imathia identify their schools as learning organizations, the ways in which various factors are associated with the characteristics of learning organization in Greek primary schools and generally how the transformative learning and culture explain the variance of the learning organization. For the realization of this research the qualitative research was used as a tool by taking advantage of the technique of semi-structured interviews to teachers of primary education in the Imathia Prefecture, Greece. The sample consists of teachers of both sexes, with varied work experience and in a different place in the hierarchy of the Greek education system. The data have been processed with the method of qualitative content analysis. It was found that teachers have multiple roles that involve both teaching, their profession,their lifelong learning and their offer to the school unit. To cope with their role they should have the appropriate education and training. The main question is whether the central authority can assist and support teachers in this change and development of the school. The findings showed that teachers recognize that they do not have the appropriate education and training to meet the modern demands of school and express their need to evolve in order to transform the school into a learning organization. But they find obstacles stemming from the bureaucratic educational system and culture that prevail in the Greek reality. Under these circumstances, the Greek schools don't have the capabilities to develop an internal training policy which will allow them to establish professional development mechanisms and, therefore, to create the conditions of organizational learning.