Επηρεάζουν οι ατομικές διαφορές στον γνωστικό έλεγχο την ηθική κρίση των παιδιών;

Abstract

Βασικός σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εξετάσει αν ηλικία των συμμετεχόντων και οι εκτελεστικές τους λειτουργίες επηρεάζουν τις απαντήσεις τους στα ηθικά διλήμματα. Οι ηθικές κρίσεις με βασικό εργαλείο τα ηθικά διλήμματα διακρίνονται σε δεοντολογικές (deontological), οι οποίες κρίνουν μια πράξη με βάση τη φύση και την κατάληξη της πράξης και ωφελιμιστικές (utilitarian/consequential), όπου η ηθικότητα των πράξεων καθορίζεται από τις συνέπειες και η ζημιά (harm) είναι αποδεκτή μόνο αν ελαχιστοποιεί τη συνολική πιθανή ζημιά. Ο πιο διαδεδομένος τύπος ηθικών διλημμάτων είναι το trolley problem και οι παραλλαγές του, οι απαντήσεις των οποίων επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες. Ένας εξ’ αυτών είναι ο γνωστικός έλεγχος ή αλλιώς εκτελεστικές λειτουργίες. Στην παρούσα έρευνα πραγματοποιήθηκαν ατομικές συνεντεύξεις με κάθε παιδί σε χώρο ειδικά διαμορφωμένο για την έρευνα. Τρεις ηλικιακές ομάδες μαθητών (4/5, 6/7 και 7/8 ετών) κλήθηκαν να απαντήσουν σε έξι διλημματικές καταστάσεις με θύματα ανθρωπάκια Playmobil και πλαστικά ζώα. Ολοκλήρωσαν την έρευνα εκτελώντας έργα εκτελεστικών λειτουργιών με τα οποία έγινε και η μέτρησή τους. Οι αναλύσεις που έγιναν έδειξαν πως η ηλικία είναι σημαντικός παράγοντας και επηρεάζει τόσο τις απαντήσεις στα ηθικά διλήμματα όσο και τις εκτελεστικές λειτουργίες των μαθητών. Οι τελευταίες επίσης επηρεάζουν τις απαντήσεις στα ηθικά διλήμματα, καθώς μαθητές με καλύτερες επιδόσεις στα έργα εκτελεστικών λειτουργιών δίνουν περισσότερο ωφελιμιστικές απαντήσεις. Σημαντικό εύρημα της παρούσας έρευνας είναι το γεγονός πως όταν το θύμα είναι μικρό ζώο, τόσο στα διλήμματα trolley όσο και στα διλήμματα footbridge, οι μαθητές έχουν δεύτερες σκέψεις και διστάζουν να στρίψουν το τρένο στο ένα μικρό ζωάκι. Το ποσοστό των ωφελιμιστικών απαντήσεων μειώνεται σ’ αυτήν την περίπτωση. Αυτός είναι ένας παράγοντας που παρατηρείται για πρώτη φορά σε αντίστοιχες έρευνες. Το φύλο των μαθητών δεν επηρεάζει τις απαντήσεις στα ηθικά διλήμματα και τις εκτελεστικές λειτουργίες. The purpose of the present study is to examine whether the age of the participants and their executive functions affect their moral judgment. Moral judgments are classified in two categories: deontological, which judge an action according to its nature and its ends and utilitarian (or consequential) where the morality of the actions depends on the consequences and the harm is acceptable only if it minimizes the total potential damage. Moral judgments’ basic measures are moral dilemmas. The most famous moral dilemma is the trolley problem and its variations. Answers to those kind of dilemmas are affected by many factors, one of them is cognitive control or executive functions. In the present study are carried out individual interviews with every kid in a room specially formulated for the study. Three age group of students (4/5, 6/7 and 7/8 years old) were invited to answer to six different dilemmas with victims humans (Playmobil toys) and plastic animals. Furthermore, they perform executive functions tasks in order to measure their executive functions. The results show that age is an important factor which affects children’s answers to moral dilemmas as well as their executive functions. The latter also affect answers to moral dilemmas, as students with better performance in executive functions tasks answer more utilitarian. An important finding of the present study is that when the victim is a small animal, students have second thoughts and hesitate turning the trolley on the right to the small animal. This happens both in trolley and footbridge cases. The percentage of the utilitarian answers decreases in these cases. This is a factor that is observed for the first time in studies like this. The gender of the students didn’t affect the answers to moral dilemmas nor their executive functions