Η οικονομική, πολιτισμική και κοινωνική ζωή της κοινότητας Μεγαρόβου μέσα από το ανέκδοτο αρχείο των ετών 1821-1903

Abstract

Το Μεγάροβο αποτέλεσε για πολλά χρόνια ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της ελληνόγλωσσης πατριαρχικής εκπαίδευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπως αυτή ορίστηκε στα πλαίσια του Χαττ-ι χουμαγιούν. Η έναρξη της οργανωμένης εκπαίδευσης και η χρονική τοποθέτηση του έτους ίδρυσης του πρώτου ελληνόγλωσσου σχολείου, είναι το κύριο ερευνητικό ερώτημα, το οποίο απαντάται μέσω των ανέκδοτων και άγνωστων κειμένων του Κώδικα «Βαρζάκου». Ένα δευτερεύων θέμα, το οποίο σχετίζεται άμεσα με την ίδρυση των σχολείων και την οικονομική ενίσχυση της εκπαίδευσης του Μεγαρόβου, αποτελεί η αιτιολόγηση της ευεργετικής δράσης των μεταναστών αυτής της κοινότητας. Η έρευνα αυτή στοχεύει στην ανίχνευση και τεκμηρίωση των οικογενειακών δεσμών, αλλά και των κοινωνικών σχέσεων που συνέβαλαν στην επιτυχία αυτής της εκπαιδευτικής προσπάθειας η οποία απέδωσε με προσφορά διδακτικού προσωπικού σε σχολεία της τότε περιοχής της Άνω Μακεδονίας και του εξωτερικού ως προς την Αυτοκρατορία στην οποία υπαγόταν. Το υψηλό μορφωτικό επίπεδο, γνωστό έως τώρα από τις προφορικές παραδώσεις και τη συλλογική μνήμη των απογόνων τους, επιβεβαιώνεται με την ανάγνωση αυθεντικών κειμένων γραμμένα από άτομα τα οποία δεν κατείχαν διοικητικές ή ακαδημαϊκές θέσεις, αλλά ασχολούνταν με το εμπόριο και την παραγωγή. Ακόμα, η λεπτομερής ανάλυση από πλευράς των εφοροεπιτρόπων οι οποίοι επιμελήθηκαν τη διαχείριση των οικονομικών πόρων της κοινότητας, αναδεικνύει τη σημασία των ευεργεσιών και της κοινωφελούς προσφοράς, κατά τον 19ο αιώνα. Τέλος, η συσχέτιση με την αντίστοιχη εκπαιδευτική προσπάθεια στην πρωτεύουσα της διοικητικής περιφέρειας, την πόλη του Μοναστηρίου, θεωρείται απαραίτητη για την απόδειξη της αυτοτέλειας αυτής του Μεγαρόβου.Magarevo has been for many years one of the most important centers of Greeklanguage patriarchal education of the Ottoman Empire, as defined in the Hatt-ı hümayun. The beginning of the organized education and time positioning of the foundation year to a first Greek-language school is a principle research question, which is answered through the unpublished and till now unknown texts of the "Varzakos" Codex. A secondary issue, directly related to school-founding and financial support of Magarevo's education, is the justification of beneficial action by the emmigrants of this community. This research aims at detecting and documenting family ties and social relationships that contributed to the success of this educational effort, which provided teaching staff for schools in the then Upper Macedonia region and abroad as to the Empire to which it belonged. The high educational level, so far known by the oral traditions and collective memory of their descendants, is confirmed by reading authentic texts written by people who did not hold administrative or academic positions, but instead, were engaged in trade and production. Moreover, the top-notch analysis by the tax officers who have administrated the financial resources of the community, highlights the importance of the benefaction and charities during the 19th century. Finally, the correlation with the corresponding educational effort in the capital of the administrative district, the city of Bitola (Monastir), is considered necessary to proove the self-reliance of Magarevo.