Δημόσια κατανόηση της Επιστήμης και της Τεχνολογίας: η μελέτη της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε εντατικό πρόγραμμα Erasmus

Abstract

Η σύνδεση της επιστήμης και της τεχνολογίας με το γενικό κοινό αποτελεί ένα ισχυρό πεδίο ενδιαφέροντος μέσα στην κοινότητα των εκπαιδευτικών στις φυσικές επιστήμες τις τελευταίες δεκαετίες. Μπροστά σε αυτό το σκοπό, επιδιώχθηκε η δημόσια κατανόηση της επιστήμης μέσα από ένα Εντατικό Πρόγραμμα Erasmus, το οποίο διοργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας το 2011, με τίτλο «Άνθρωποι και Χώρος στη Δυτική Μακεδονία: ανιχνεύοντας ιστορικά, κοινωνικά και διαπολιτισμικά χαρακτηριστικά (P.S.BoWMa)» (http://www.eled.uowm.gr/en/ip2011). Το Πρόγραμμα διήρκησε 10 ημέρες και περιλάμβανε μια σειρά από διαλέξεις, workshops, επίσκεψη πεδίου και υπαίθριες δραστηριότητες. Οι συμμετέχοντες ήταν 26 φοιτητές ηλικίας 18-21 ετών, είχαν διαφορετικές ειδικότητες και προέρχονταν από τρεις ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Κύπρος και Ολλανδία). Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο να εξετάσει την εξέλιξη των αντιλήψεων των φοιτητών σχετικά με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη διάρκεια του Προγράμματος. Ακολουθώντας ποιοτική μέθοδο ανάλυσης, ο σχεδιασμός της έρευνας βασίστηκε στο μοντέλο διδασκαλίας STSE (Science-Technology-Society-Environment) προκειμένου να αναδειχθούν οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές προεκτάσεις που σχετίζονται με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε πραγματικές καταστάσεις. Χρησιμοποιήθηκε μια ποικιλία ερευνητικών εργαλείων, όπως ατομικές εκθέσεις και ημιδομημένες συνεντεύξεις, καθώς και ένα εκπαιδευτικό φιλμ, το οποίο δημιουργήθηκε από τους φοιτητές ως τελική εργασία στα πλαίσια του Προγράμματος. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, σημειώθηκε πρόοδος στην επιστημονική γνώση από μέρους των συμμετεχόντων, σε συνδυασμό με την τεχνολογική, την περιβαλλοντική και την κοινωνική τους συνείδηση. Συγκεκριμένα, οι φοιτητές έδειξαν βελτίωση στην κατανόηση εννοιών που σχετίζονται με τη διαδικασία παραγωγής και τη χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας, τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία και τις ανανεώσιμες πηγές που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής μπορούν να συζητηθούν στο πλαίσιο εφαρμογής αντίστοιχων μη-τυπικών Εντατικών Προγραμμάτων εκπαίδευσης, με στόχο τη δημόσια κατανόηση της επιστήμης. Επιπλέον, ανοίγουν νέα προοπτική προκειμένου να σχεδιαστούν εκπαιδευτικά περιβάλλοντα που προωθούν την κατανόηση της επιστήμης και της τεχνολογίας από τους φοιτητές μέσω υπαίθριων δραστηριοτήτων.The link between science, technology and the general public has been of great interest within the science education community over the last decades. Towards this goal, public understanding of science (PUS) was attained through an Erasmus Intensive Program (IP) coordinated by the University of Western Macedonia in 2011, entitled “People and Space in the Borderland of Western Macedonia” (http://www.eled.uowm.gr/en/ip2011). The Program lasted 10 days and a variety of seminars, workshops, field trips and outdoor activities particularly on the topic of the electrical energy production was included. Participants were 26 university students, aged 18-21 years old, having different specializations and coming from three European countries (Greece, Cyprus and Netherlands). This paper aims to examine the progression of students’ ideas concerning the electrical energy production during the Program. Having a qualitative orientation, our research design was based on the STSE model (Science-Technology-Society-Environment) in order to reveal the social and environmental aspects related to the electrical energy production in real-life situations. A variation of research tools was used, such as individual essays and semi-structured interviews, as well as an educational film that was created by the students at the end of the project. Based to the results, progress was achieved in scientific knowledge on part of the participants in combination with their technological, environmental and social awareness. Particularly, the students made steps in understanding concepts related to the production procedure and the use of electrical energy, to its consequences for the environment and human health and to renewable sources used for electricity production. The results of this research can be discussed in relation with the development of non-formal education IP programs, aiming to the PUS. Moreover, they offer new insights for the formation of educational settings that promote university students’ understanding about science and technology through outdoor activities.