Μετασχηματίζοντας το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ενός βρεφονηπιακού σταθμού μέσω της έρευνας - δράσης

Abstract

Η παρούσα έρευνα έχει ως αντικείμενο τη μελέτη μιας εκπαιδευτικής παρέμβασης με στόχο τη συμμετοχή των παιδιών στη λήψη αποφάσεων αρχικά σχετικά με το ελεύθερο παιχνίδι και στη συνέχεια σχετικά με την οργανωμένη δραστηριότητα στον παιδικό σταθμό. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η διερεύνηση των οπτικών μου για την παιδική ηλικία, η περιγραφή των αλληλεπιδράσεων των παιδιών κατά τη διαδικασία σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων για την αλλαγή του σχολικού χώρου και η διερεύνηση των τρόπων υποστήριξης της συμμετοχής των παιδιών στην έκφραση ιδεών, στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση των οργανωμένων δραστηριοτήτων μέσα από το μετασχηματισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας σύμφωνα με τις σύγχρονες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις. Συμμετέχοντες στην έρευνα αποτέλεσαν 16 παιδιά μιας τάξης παιδικού σταθμού, ηλικίας 2 ½ - 3 ½ ετών στην οποία ήμουν η εκπαιδευτικός της τάξης. Οι τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάδειξη του μετασχηματισμού των οπτικών και των εκπαιδευτικών προσεγγίσεων μου αλλά και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των παιδιών ήταν αυτή της μεθόδου της έρευνας- δράσης, ενώ τα υπόλοιπα εργαλεία συλλογής των ερευνητικών δεδομένων ήταν το ημερολόγιο της εκπαιδευτικού-ερευνήτριας, η παρατήρηση των παιδιών, οι μαγνητοφωνήσεις του ελεύθερου παιχνιδιού και των οργανωμένων δραστηριοτήτων και οι αναστοχαστικές συζητήσεις με την κριτική φίλη. Τα αποτελέσματα αποτυπώνουν διαδικασίες μετασχηματισμού των οπτικών μου για την παιδική ηλικία, των στρατηγικών που υιοθέτησα για την ενίσχυση των παιδιών ως δρώντων προσώπων στη λήψη και υλοποίηση των προτάσεών τους, καθώς και των μορφών αλληλεπίδρασης των παιδιών κατά τη διαδικασία συναπόφασης και δράσης. Τα συμπεράσματα αναδεικνύουν τις διαφορετικές οπτικές ενηλίκων και παιδιών για το παιχνίδι, τις προκλήσεις μιας αυθεντικής διαδικασίας συμμετοχής των παιδιών στη λήψη αποφάσεων και τη δυνατότητα μετασχηματισμού των εκπαιδευτικών πρακτικών μέσα από μια ερευνητική, αναστοχαστική και διαλογική διαδικασία. The present paper presents the exploration of an educational intervention aimed to enhance children’s participation in decision making processes in an early childhood setting. The main scope of this study was to research children’s perspectives, to describe the children’s interactions during the design and decision making processes regarding the change of their play environment and to explore the ways of supporting children’s participation in structured activities through the transformation of the educational process based on current educational approaches. The participants of the research were 16 children in one early childhood, aged 2 ½ – 3 ½ years old in which I was working as an educator. The method used for exploring the process of transforming my perspective and educational practices as well as children’s interactions was action research. Specifically, research techniques included the teacher-researcher’s diary, children’s observation, recordings of children’s interaction in free and structured activities and reflective discussions with a critical friend. The findings present the process of transforming my views of children and the strategies I empoved to enhance children’s participation and their rich interactions during the process of codecision and action. Conclusions highlight the differences in adult’s and children’s perspectives of play and the challenges of an authentic process of enhancing children’s active participation in decision making and the possibility to transform educational practices through a research, reflective and dialogic process.