Προάγοντας τον αναστοχασμό: ανάλυση κρίσιμων περιστατικών από την πρακτική άσκηση των φοιτητών

Abstract

Ως κύριος ερευνητικός σκοπός της παρούσας εργασίας τίθεται η διερεύνηση της προαγωγής του αναστοχασμού μέσω της ανάλυσης των κρίσιμων περιστατικών που καταγράφουν οι τεταρτοετείς φοιτητές στα προσωπικά τους ημερολόγια, κατά τη διεξαγωγή της πρακτικής τους άσκησης στο ΠΤΔΕ Φλώρινας. Η έρευνα στηρίχθηκε στην ποιοτική προσέγγιση για την ερμηνεία και την ανάλυση των αποτελεσμάτων. Συγκεκριμένα, εξετάστηκαν 13 κρίσιμα περιστατικά φοιτητών και φοιτητριών που διεκπεραίωναν τη Γ’ φάση του προγράμματος της Διδακτικής Μεθοδολογίας και Πρακτικής Άσκησης (ΔΙ.ΜΕ.Π.Α.) για το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017, τα οποία αναλύθηκαν αξιοποιώντας τη μέθοδο της Ανάλυσης Λόγου για την ανίχνευση του επιπέδου βάθους του αναστοχασμού. Από την ανάλυση των κρίσιμων περιστατικών, αναδείχθηκε μία διαφοροποίηση ως προς το επίπεδο του αναστοχασμού μεταξύ των φοιτητών. Οι μισοί σχεδόν από τους φοιτητές τείνουν να περιορίζονται σε μία επιφανειακή προσέγγιση της εμπειρίας που βίωσαν (Επίπεδο Ανάκλησης), ενώ οι υπόλοιποι, που στο σύνολό τους είναι μόνο κορίτσια, επιχειρούν μία βαθύτερη προσέγγιση, αναζητώντας την αιτία, προκειμένου να ερμηνεύσουν το κρίσιμο περιστατικό (Επίπεδο Αιτιολόγησης). Διαπιστώνεται, δηλαδή, πως οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί δεν κατέχουν αυτονόητα την ικανότητα αναστοχασμού στην πράξη και δυσκολεύονται να αναστοχαστούν στο Επίπεδο Κριτικής Ανάλυσης, που απαιτεί βαθύ προβληματισμό και προσέγγιση της εμπειρίας με την πρόθεση βελτίωσης στο μέλλον ή την αναζήτηση εναλλακτικών στρατηγικών διαχείρισης των κρίσιμων περιστατικών. The main research objective of the present study is to investigate the promotion of reflection by analyzing the critical incidents recorded by the four-year students of the Elementary Education Department at the University of Western Macedonia, in their teaching pactice journals. The research was based on a qualitative approach to interpreting and analyzing the results. In particular, 13 critical cases of students, who completed the Third Phase of the Teaching Methodology and Teaching Practice, were examined for the academic year 2016-2017 and were analyzed, using the Discourse Analysis method to detect the depth of student’s reflection. The analysis of the critical incidents showed a differentiation in the level of reflection among the students. Nearly half of the students tend to confine themselves to a superficial approach to the experience they had (Recall Level), while the rest, which exclusively constists of girls, attempt a deeper approach by looking for the causality, so as to interpret the critical incident (Rationalization Level). It is clear from the above, that pre-service teachers do not obviously have the ability to reflect in practice and find it difficult to reflect on the Reflectivity Level, which requires a deep reflection and approach of the experience with the intention of improving in the future or searching for alternative strategies for managing critical incidents.