Ο θεσμός του μέντορα: απόψεις αναπληρωτών εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με προϋπηρεσία 0-5 έτη

Abstract

Το θέμα που πραγματεύεται η παρούσα έρευνα είναι οι απόψεις των νέων αναπληρωτών εκπαιδευτικών του κλάδου ΠΕ70, σχετικά με τον θεσμό του Μέντορα για τους νεοεισερχόμενους εκπαιδευτικούς. Αναλυτικότερα, μέσω της συγκεκριμένης μελέτης, ερευνήθηκαν τα προβλήματα των νέων εκπαιδευτικών και οι τομείς πάνω στους οποίους χρειάζονται υποστήριξη και καθοδήγηση, αλλά και οι απόψεις τους σχετικά με τα πεδία στα οποία θα μπορούσε να τους υποστηρίξει ένας Μέντορας προκειμένου να τους βοηθήσει να εξελιχθούν επαγγελματικά. Ακόμη, διερευνήθηκε η άποψή τους σχετικά με τα επαγγελματικά προσόντα και προσωπικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει ένας Μέντορας. Η έρευνα διεξήχθη κατά τη διάρκεια του δεύτερου και τρίτου σχολικού τριμήνου, του διδακτικού έτους 2019-2020 και μελέτησε τις απόψεις 15 αναπληρωτών εκπαιδευτικών του κλάδου ΠΕ70 οι οποίοι έχουν προϋπηρεσία μικρότερη των πέντε ετών. Το μέσο συλλογής των δεδομένων ήταν η ημιδομημένη συνέντευξη. Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας, οι νέοι εκπαιδευτικοί φαίνεται πως θεωρούν απαραίτητο και πολύ χρήσιμο για την εξέλιξη τους τον θεσμό του Μέντορα, ο οποίος ενώ έχει ψηφιστεί θεσμικά από το 2010, παραμένει ανενεργός έως και σήμερα. Στη συνέχεια, αναφερόμενοι στους τομείς στους οποίους έχουν ανάγκη να υποστηριχθούν και να καθοδηγηθούν από κάποιον περισσότερο έμπειρο και καταρτισμένο, οι συμμετέχοντες έκαναν λόγο για υποστήριξη που αφορά την οργάνωση του σχολείου και της σχολικής ζωής και τη σχολική τάξη. Επιπλέον, αναφέρθηκαν και στην ανάγκη τους για ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και στην καθοδήγηση σε ό,τι σχετίζεται με το γεγονός ότι είναι συμβασιούχοι του δημοσίου τομέα. Οι τομείς μάλιστα στους οποίους χρειάζονται υποστήριξη και καθοδήγηση σε μεγαλύτερο βαθμό, φάνηκε πως είναι οι ίδιοι τομείς στους οποίους αντιμετωπίζουν προβλήματα ως νέοι εκπαιδευτικοί και αναπληρωτές. Όσον αφορά τους τρόπους με τους οποίους μπορεί ο Μέντορας να εξομαλύνει τα προβλήματά τους, οι εκπαιδευτικοί αναφέρθηκαν κατά βάση στη συμβουλευτική, την συζήτηση, την εργασία ανά ομάδες, μαζί και με άλλους εκπαιδευτικούς και την παροχή πρακτικών και υλοποιήσιμων οδηγιών και συμβουλών, οι οποίες βασίζονται στην εμπειρία και τη γνώση του. Σε ό,τι έχει να κάνει με την επαγγελματική τους εξέλιξη μέσω του θεσμού του Μέντορα, οι εκπαιδευτικοί δήλωσαν πως αυτή μπορεί να επιτευχθεί κατά βάση μέσω της εξέλιξης που σχετίζεται με τη διδακτική και παιδαγωγική διαδικασία, αλλά και μέσω της περαιτέρω επιμόρφωσης στην οποία θα τους οδηγήσει και προτρέψει ο Μέντορας. Τέλος, τα επαγγελματικά προσόντα που θα ήθελαν οι νέοι εκπαιδευτικοί να έχει ο μέντορας είναι πρωτίστως η μεγάλη διδακτική εμπειρία και δευτερευόντως τα ακαδημαϊκά προσόντα και οι γνώσεις. Όσον αφορά τα προσωπικά χαρακτηριστικά, οι εκπαιδευτικοί θέλουν ο Μέντορας να είναι κοινωνικός και επικοινωνιακός, να μπορεί να τους εμπνέει ως εκπαιδευτικούς και να τους δημιουργεί κίνητρα, να είναι υπομονετικός, κατανοητικός, ευγενικός και καλοπροαίρετος και να διακατέχεται από εσωτερικά κίνητρα αναφορικά με τον ρόλο και το έργο του. The main topic negotiated in this research is the beliefs of newly appointed primary school teachers, regarding the Mentor of novice teachers. More specifically, this current study investigated the problems of novice teachers and the areas in which they need support with, as well as their views on the fields a Mentor could guide them in, by contributing to their professional development. We also researched their beliefs on the professional qualifications and the personal characteristics that a Mentor should have. The research was carried out during the second and third quarter of the 2019-2020 school year and it involved a total of 15 deputy teachers with no more than 5 years of teaching experience. The data for this research was collected through semi-structured interviews. According to the results of the research, the novice primary school teachers, consider the institution of Mentor very useful and a necessity for their professional development. Additionally, the areas in which they need to be supported by a Mentor include the school life, the teaching and the student’s approach. They also referred to their need of psychological support due to the fact that they are new, deputy teachers. The areas in which support and guidance are mandatory, are in fact the same areas the new teachers seem to be having problems with. Furthermore, the ways in which the Mentor could contribute to their problems as new and deputy teachers, include counseling, discussion, group work with other novice teachers and provision of practical guidelines and advice, that are based on experience and education. When it comes to their professional development through the institution of Mentor, they stated that this can mainly be achieved through their development related to teaching and pedagogy, but also through their participation in further training. To conclude with, this research has shown that the professional qualifications the participant teachers would like for the Mentor to have, are great teaching experience, academic qualifications and knowledge. In terms of personal characteristics, they demand a Mentor who is social, communicative, patient, understanding, polite, one who is capable of inspiring and motivating them and who themselves have inner motives regarding their role.