Απόψεις εκπαιδευτικών για την αυτοαντίληψη και την αυτοαποτελεσματικότητα μαθητών/τριών με μαθησιακές δυσκολίες

Abstract

Η παρούσα εργασία μελετά τις απόψεις των εκπαιδευτικών για την αυτοαντίληψη και την αυτοαποτελεσματικότητα των μαθητών/τριών με μαθησιακές δυσκολίες. Αρχικά, γίνεται αναφορά στον ορισμό των μαθησιακών δυσκολιών από δυο κυρίες τάσεις, την παιδαγωγικοκεντρική και τη ιατρικοκενρτική και αναφέρονται τα είδη και τα αίτια των μαθησιακών δυσκολιών. Επιπλέον, παρέχονται πληροφορίες για τα τμήματα ένταξης και την επίδραση που έχει φοίτηση στα τμήματα ένταξης στην αυτοεκτίμηση των μαθητών/τριών με μαθησιακές δυσκολίες. Στην συνέχεια, αναλύεται η έννοια του εαυτού, καταλήγοντας πως είναι μια πολυσύνθετη έννοια με πολλές συνιστώσες σε αρκετούς τομείς, όπως γνωστικός, συμπεριφοριστικός και συναισθηματικός με κυριότερες την αυτοεκτίμηση (self –esteem) ή σφαιρική αυτοαξία (globalself- worth) και την αυτοαντίληψη ( self –perception) ή αυτοεικόνα (self - image). Επιπρόσθετα, ακολουθεί διευκρίνιση των όρων αυτοαντίληψη–αυτοεκτίμηση– αυτοαποτελεσματικότητα και η συσχέτιση τους με το πεδίο των μαθησιακών δυσκολιών. Από έρευνες και μελέτες προκύπτει ότι οι μαθητές/τριεςμε ειδικές μαθησιακές δυσκολίες εμφανίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με τους συνομηλίκους τους χωρίς ειδικές μαθησιακές δυσκολίες να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και συναισθήματα, όπως άγχος και αποτυχία, ωστόσο αυτό μπορεί να αλλάξει, αν ο εκπαιδευτικός είναι κατάλληλα ενημερωμένος και παρέχει στο παιδί την αναγκαία κοινωνική στήριξη. Στα πλαίσια εκπόνησης της εργασίας πραγματοποιήθηκε έρευνα με σκοπό να διερευνηθούν οι απόψεις των εκπαιδευτικών για την αυτοαντίληψη και αυτοαποτελεσματικότητα των μαθητών/τριών με μαθησιακές δυσκολίες. Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη εξέτασε από την οπτική των εκπαιδευτικών: 1) την αντίληψη που έχουν οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για τον εαυτό τους, 2) την αντίληψη που έχουν οι άλλοι για τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, 3) την προσωπική ικανοποίηση των μαθητών/τριών αυτών για τις σχολικές τους επιδόσεις και 4) τις κοινωνικές σχέσεις και συμπεριφορές τους. Το δείγμα της έρευνας αποτελούνταν από 13 εκπαιδευτικούς, εκ των οποίων οι 10 ήταν γυναίκες και οι 3 άνδρες και η πλειονότητα τους εργάζονται στην περιοχή της Πτολεμαΐδας. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με την χρήση ερωτηματολογίου σε ηλεκτρονική μορφή. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί εκτιμούν ότι μαθητές αναγνωρίζουν τις πραγματικές τους ικανότητες στα μαθήματα, καθώς και ότι δεν είναι απόλυτα ικανοποιημένοι με τις σχολικές τους επιδόσεις. Ωστόσο, τόσο οι συμμαθητές τους όσο και εκπαιδευτικοί μπορούν να βελτιώσουν την αυτοαντίληψη των μαθητών αυτών. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί εκτιμούν πως είναι ευτυχισμένα παιδιά. Τα αποτελέσματα έχουν ενδιαφέρον για τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για την αυτοαντίληψη και αυτοαποτελεσματικότητα των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες. This paper examines teachers’ views onstudents’ self-perception and self-efficacy with learning difficulties. Initially, reference is made to the definition of learning difficulties by two main views, pedagogical and medical-centered, and types and causes of learning difficulties are mentioned. In addition information is provided on the integration classes and the impact that studying in integration classes has on students’ self-esteem with learning difficulties. Then, the concept of self is analyzed, concluding that is a complex concept with many components in several areas such as cognitive, behavioral and emotional, with self-esteem or global self-worth, selfperception and self-image being the main ones. In addition, the terms self-perception, self –esteem, self-efficacy and their correlation with the field of learning difficulties are clarified. Research and studies show that students with special leaning difficulties are more likely to have low self-esteem and emotions such as anxiety and failure, however this can change if the teacher is properly informed and provides the student with necessary support. As part of the elaboration of the work, a research was carried out in order to investigate the views of teachers on the self-perception and selfefficacy of their students with learning difficulties. More specific, it examines from the teachers’ point of view: 1) the perception that students with special educational needs have of themselves, 2) the perception that others have of students with learning difficulties, 3) students’ personal satisfaction for their school performance and 4) their social relationships and behaviors. The research sample consisted of 13 teachers, 10 of whom were women and 3 men, most of them worked in Ptolemaida. The data were collected using a digital questionnaire In conclusion, results of the research showed that teachers estimate that students recognize their real skills in the lessons as well as that they are not completely satisfied with their school performance. However, both classmates and teachers can improve the self-perception of these students. It is noteworthy that teachers estimate that they are happy children. Results are interesting for teachers’ perceptions of students’ with learning difficulties self-perception and self-efficacy.