Μεσοπόλεμος στην Ελλάδα και “ροζ” λογοτεχνία – Κοινωνικές αναπαραστάσεις

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανίχνευση κοινωνικών αναπαραστάσεων μέσα από την παραλογοτεχνία και ειδικότερα την αισθηματική παραλογοτεχνία της εποχής του μεσοπολέμου στην Ελλάδα, από το 1926 έως το 1932. Το υλικό (άρθρα ποικίλου περιεχομένου και διηγήματα όπου χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της ανάλυσης περιεχομένου) αντλείται από δύο κυρίως περιοδικά που αξιολογήθηκαν ως επιτυχημένα στο χώρο των εκδόσεων της εποχής : η Νέα Εστία, περιοδικό λόγου και τέχνης που εξέδιδε ο Γρ. Ξενόπουλος και το Μπουκέτο, οικογενειακό λαϊκό περιοδικό που εξέδιδε ομάδα λογίων. Και τα δύο απευθύνονταν σε ένα ευρύ κοινό χωρίς ιδεολογικές διαφοροποιήσεις, οπότε διευκολύνθηκε η προσπάθεια να εντοπιστούν τα στερεότυπα, οι απόψεις, η κυρίαρχη ιδεολογία της εποχής σε ένα πλήθος θεματικών που δεν αφορούν μόνο τις έμφυλες σχέσεις, κάτι που είναι αναμενόμενο να εξεταστεί σε μία έρευνα που αφορά την αισθηματική λογοτεχνία, αλλά και απόψεις που αφορούν τη διαφορετικότητα σε πολλές μορφές. Επιπλέον επιλέχθηκαν δύο μυθιστορήματα τυπικά του είδους που εκδόθηκαν αυτή την εποχή, η Μυρτώ της Ιωάννας – Μπουκουβάλα Αναγνώστου και ο Άπιστος των Delly και αναλύθηκαν διεξοδικά ως προς τις εμφανιζόμενες κοινωνικές αναπαραστάσεις. Ως δημιουργική εργασία, προσπάθησα να εκπονήσω δύο συνέχειες ενός μυθιστορήματος που ακολουθεί τις συνταγές του είδους και υποτίθεται ότι εκδιδόταν σε συνέχειες σε ένα λαϊκό περιοδικό, καθώς και να μαντέψω τις αντιδράσεις του αναγνωστικού κοινού της εποχής. Η έρευνα κατέδειξε επίσης και τις ευθύνες του λογοτεχνικού κατεστημένου στην παραγωγή της παραλογοτεχνίας, καθώς αυτό όχι μόνο αναπαρήγαγε την ιδεολογία που συντηρεί αυτό το είδος, αλλά με έμμεσο τρόπο, π.χ. μέσα από τα νέα μέσα της εποχής, το ραδιόφωνο και το σινεμά, το προωθεί. Πολλές από αυτές τις αντιλήψεις που τροφοδοτήθηκαν συστηματικά μέσα από την παραλογοτεχνία της εποχής, όπως η αυτοδικία ή ο φυλετισμός, αναβιώνουν στην εποχή μας μέσα από προϊόντα μαζικής κουλτούρας. Τέλος, άλλα πεδία προκύπτουν, π.χ. η αλληλεπίδραση της παραλογοτεχνίας με τη τηλεόραση (reality shows) ή με το διαδίκτυο (διαδικτυακά παιχνίδια που κάνουν χρήση της ιστορίας).