Από τη βιογραφική αφήγηση ενός εγκλείστου στη λογοτεχνική και κινηματογραφική αναδόμηση

Abstract

Το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας (Σ.Δ.Ε.) είναι ένα δωρεάν, καινοτόμο δημόσιο σχολείο εκπαίδευσης ενηλίκων, με διάρκεια φοίτησης δύο εκπαιδευτικά έτη. Απευθύνεται σε πολίτες ενήλικες, οι οποίοι δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σ.Δ.Ε. λειτουργούν και μέσα σε ορισμένα σωφρονιστικά καταστήματα κράτησης. Στόχος αυτών των Σ.Δ.Ε. είναι η απόκτηση βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων, η ενίσχυση της προσωπικότητας των εκπαιδευόμενων και η πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας. Οι εκπαιδευόμενοι αποκτούν μια φωνή για να εκφραστούν και αυτό είναι πολύ ισχυρό και θεραπευτικό. Οι αντιλήψεις για τον εαυτό τους μπορούν να αλλάξουν και μαθαίνουν να εντοπίζουν τα εμπόδια που στέκονται στο δρόμο τους για μια καλύτερη ζωή. Τον Απρίλη του 2013 ομάδα του μεταπτυχιακού προγράμματος Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας με επιστημονικό υπεύθυνο τον κ. Τριαντάφυλλο Κωτόπουλο, εγκαινίασε με την επίσκεψή της στο 3ο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας των Φυλακών Διαβατών, τη δράση «Δημιουργική γραφή και εγκλεισμός». Σκοπός της δράσης είναι ο κάθε έγκλειστος εκπαιδευόμενος με τις μεθόδους της δημιουργικής γραφής να μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα μέσω του γραπτού λόγου. Στόχος λοιπόν είναι να αποδειχθεί πώς επιδρά αυτό το πρόγραμμα στους έγκλειστους, αν μπορεί να αλλάξει την συμπεριφορά τους σε σχέση με τον εαυτό τους και με τους συγκρατούμενούς τους, ώστε να βοηθηθούν, να αλλάξουν και να ενταχθούν πιο ομαλά στην κοινωνία, όταν αποφυλακισθούν. Η πρωτοπόρος αυτή πρακτική υλοποιείται σε συνεργασία κοινωνικών δομών του κράτους με ΜΚΟ και με την οικονομική στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμπράττοντας έτσι στη χάραξη διαύλων επικοινωνίας και ανταλλαγής καλών πρακτικών μεταξύ των συμμετεχόντων φορέων στον τομέα της εκπαίδευσης, εμψύχωσης και κοινωνικής ενσωμάτωσης των κρατουμένων. Τo You in Europe, εταίρος στη Δράση KA2 του προγράμματος Erasmus+ "Educate – Educators for Inclusive and Effective Reintegration of Inmates" συμμετέχει σε ένα 2ετές εκπαιδευτικό χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα. Από την πλευρά της ελληνικής ομάδας συμμετέχοντες όπως η Κα. Μαίρη Γκρίζου, Διευθύντρια του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας των φυλακών Διαβατών εστίασε στο ισχύον Ελληνικό σωφρονιστικό σύστημα ως μέσο ενίσχυσης της αυτογνωσίας του έγκλειστου και από την πλευρά μου, ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια του τμήματος της Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας παρουσιάστηκε η δημιουργική γραφή ως μια καλή πρακτική και ως μία πρωτότυπη δράση για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των κρατουμένων, τόσο κατά την περίοδο του εγκλεισμού τους όσο και κατά την ομαλή επανένταξή τους στην κοινωνία. Η παρούσα εργασία με τίτλο «Από τη βιογραφική αφήγηση ενός εγκλείστου στη λογοτεχνική και κινηματογραφική αναδόμηση» αποτελεί διπλωματική εργασία της Βουτσά Δουκένης, φοιτήτριας του Μεταπτυχιακού προγράμματος «Δημιουργική Γραφή-κατεύθυνση: Συγγραφή» της Παιδαγωγικής Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και έχει στόχο, χρησιμοποιώντας ως εργαλείο ποιοτικής έρευνας τις προτάσεις δημιουργικής γραφής, να εξετάσει κατά πόσο το πρόγραμμα της δημιουργικής γραφής επηρεάζει τη στάση και τη συμπεριφορά του κρατούμενου κατά την περίοδο του εγκλεισμού του και να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο το προσωπικό βίωμα καταφέρνει να γίνει αντικείμενο έμπνευσης ώστε να μετεξελιχθεί σε λογοτεχνικό και κινηματογραφικό λόγο. Το δημιουργικό μέρος της εργασίας περιλαμβάνει το κείμενο του εγκλείστου το οποίο γίνεται πηγή έμπνευσης συγγραφής διηγήματος και κατόπιν σεναρίου μικρού μήκους ταινίας.