Homo Lector - Τυπολογία Αναγνωστών

Abstract

Αντικείμενο και στόχος εκπόνησης τους παρούσας εργασίας, η οποία βασίστηκε σε απαγωγική βιβλιογραφική μελέτη, είναι η πρόταση, παρουσίαση, περιγραφή και ανάλυση των τύπων αναγνωστικής ανταπόκρισης σε λογοτεχνικά κείμενα. Σημείο εκκίνησης είναι οι αρχέτυποι πρωτ-αναγνώστες. Η έμφαση δίνεται στην ερμηνευτική λογοτεχνική ανάγνωση, όπως, εξελικτικά, διαγράφεται μέσα τους λογοτεχνικές θεωρίες. Δεδομένου ότι ο άνθρωπος, χαρακτηρίζεται, μεταξύ άλλων, και από την κινητήρια ανάγκη για κατανόηση, νοηματοδότηση και ερμηνεία, η εργασία αυτή παρέχει ένα πλαίσιο αποσαφήνισης των τρόπων παραγωγής ή δημιουργίας νοήματος. Η παραγωγή ή δημιουργία νοήματος εξαρτάται από τους προθέσεις και τους στόχους που τίθενται κατά την αναγνωστική διαδικασία. Κάθε ανάγνωση-ερμηνευτική απόπειρα βασίζεται στην οπτική γωνία από την οποία «θεάται» το κείμενο. Η εστίαση της οπτικής γωνίας μπορεί να προσανατολίζεται στο κείμενο –ως αυτόνομο οργανισμό-, στον συγγραφέα και τα ιστορικοβιογραφικά του στοιχεία, στον αναγνώστη και τον δικό του ορίζοντα ή σε συνδυασμό αυτών των τριών πεδίων. Με στόχο την κατάρτιση μιας τυπολογίας αναγνωστών, πραγματοποιήθηκε συλλογή στοιχείων και χαρακτηριστικών των αναγνωστικών προσεγγίσεων και ανταποκρίσεων από την ιστορία τους ανάγνωσης, από θεωρίες της λογοτεχνίας, καθώς και από προτάσεις εφαρμογής των τύπων ανάγνωσης σε λογοτεχνικά και άλλου είδους κείμενα. Η τυπολογία του Homo Lector (Ανθρώπου-Αναγνώστη), που προκύπτει από τις προτεραιότητες εστίασής του, αποτελεί ένα ισχυρό χρηστικό εργαλείο για τους αναγνώστες της, δεδομένου ότι τους δίνεται η δυνατότητα επιλογής ως προς τον τύπο που θα υποδυθούν σε κάθε αναγνωστική τους δραστηριότητα, ώστε καταλήξουν σε αντίστοιχα συμπεράσματα όσον αφορά το νόημα.