Η Ιστορία ως Πεδίο Διαπολιτισμικού Διαλόγου: Διδακτικά Σενάρια Διαπολιτισμικής Προσέγγισης του Μαθήματος της Ιστορίας στο Δημοτικό Σχολείο

Abstract

Η σύγχρονη εκπαίδευση προσανατολίζεται όλο και περισσότερο στην προετοιμασία υπεύθυνων πολιτών, κριτικά σκεπτόμενων με ενεργό δράση και συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων, που θα μπορούν να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες και τις απαιτήσεις της κοινωνικής ζωής. Επιπλέον, η πολυπολιτισμική σύνθεση των κοινωνιών, ως διαχρονικό φαινόμενο, καλεί την εκπαίδευση σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, να εκπληρώσει το έργο της τοποθετώντας στο κέντρο της την κάθε λογής ετερότητα του ατόμου. Η νέα διδακτική της ιστορίας έχει ως βασικό στόχο της την καλλιέργεια της ιστορικής σκέψης και την ανάπτυξη ιστορικής συνείδησης. Στηριζόμενοι, λοιπόν, στα παραπάνω, η παρούσα εργασία χωρίζεται σε δύο μέρη, στο θεωρητικό και το πρακτικό μέρος. Στο πρώτο μέρος, παρουσιάζονται μέσα από την ελληνική και ξένη βιβλιογραφία οι θεωρητικοί προβληματισμοί για την αποστολή της σχολικής ιστορίας στις αίθουσες διδασκαλίας του 21ου αιώνα, σύμφωνα πάντοτε με τις κατευθύνσεις και τις προοπτικές που της προσφέρει ο σύγχρονος επιστημονικός κλάδος της ιστορίας. Αναλύοντας το περιεχόμενο και την πορεία εξέλιξης του επιστημονικού πεδίου της διδακτικής της ιστορίας, τον ιδεολογικοπολιτικό χαρακτήρα του ιστορικού μαθήματος, τη σύνδεση του, ως πεδίο εφαρμογής, με τη διαπολιτισμική εκπαίδευση και την διαπολιτισμική διάσταση του πρόσφατου Προγράμματος Σπουδών της Ιστορίας, αλλά και των σχολικών εγχειριδίων, η εν λόγω εργασία στοχεύει στον σχεδιασμό και την παρουσίαση διδακτικών σεναρίων διαπολιτισμικής προσέγγισης για το μάθημα της ιστορίας στο δημοτικό σχολείο. Έτσι, στο δεύτερο μέρος της εργασίας σχεδιάστηκαν τέσσερα διδακτικά σενάρια (ένα για κάθε τάξη) με σημείο αναφοράς τη νέα διδακτική της ιστορίας και τη διαπολιτισμική εκπαίδευση. Τα εκπαιδευτικά αυτά πλαίσια φιλοδοξούν να λειτουργήσουν παρεμβατικά απέναντι στην εθνοκεντρική προσέγγιση, που χαρακτηρίζει ακόμα την εκπαιδευτική πραγματικότητα, και να ενισχύσουν το ρόλο του εκπαιδευτικού, ο οποίος καλείται να αντισταθεί ακολουθώντας μια επιστημονικά και παιδαγωγικά καταρτισμένη διδασκαλίαModern education is increasingly focused on the preparation of responsible citizens, critical thinkers with active action and participation in decision-making, who will be able to cope with the needs and requirements of social life. Moreover, the multicultural composition of societies, as timeless phenomenon, appeals to the education today, more than ever, to fulfil its task by placing at its center all sorts of individual's distinctness. The new didactics of history has as its main goal the cultivation of historical thought and the development of historical consiousness. So, based on the above, the present project is divided into two parts, the theoritical and the practical part. In the first part, through the Greek and foreign bibliography, the theoritical concerns for the mission of school history in the classrooms of the 21st century are presented, always according to the directions and the perspectives offered by the modern scientific area of history. Analyzing the content and the course of development of the scientific scope of the didactics of history, the ideological and political character of the history course, its connection, as a scope, with the intercultural education and the intercultural dimension of the recent History Curriculum, but also of the school manuals, this project aims at designing and presenting didactic scenarios of an intercultural approach for the history lesson in primary school. Thus, in the second part of the project, four didactic scenarios were designed (one for each class) with reference to the new didactics of history and the intercultural education. These educational frameworks aspire to operate as an intervention against the ethnocentric approach, which still characterizes the educational reality, and to strengthen the role of the teacher, who is called to resist following a scientifically pedagogically trained teaching.