Μελέτη της ικανότητας διδακτικού σχεδιασμού υποψηφίων Νηπιαγωγών στην περιοχή των Φυσικών Επιστημών: η περίπτωση της διδασκαλίας του "Κύκλου του Νερού"

Abstract

Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος των Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Κύριος στόχος είναι η μελετηθεί η ικανότητα προπτυχιακών φοιτητών αυτού του τμήματος στο διδακτικό σχεδιασμό της περιοχής των Φυσικών Επιστημών και πιο συγκεκριμένα της Φυσικής και να συζητηθεί η αποτελεσματικότητα της διδακτικής παρέμβασης που εφαρμόστηκε. Στην εργασία παρουσιάζεται ένα κομμάτι μιας ευρύτερης έρευνας η οποία πραγματοποιήθηκε με την συμμετοχή 22 προπτυχιακών φοιτητών και στο πλαίσιο της οποίας μελετήθηκαν οι απόψεις τους σχετικά με το διδακτικό σχεδιασμό πριν και μετά από μια διδακτική παρέμβαση της ερευνητικής ομάδας σε θέματα διδακτικού σχεδιασμού στις ΦΕ. Αυτοί οι φοιτητές αποτέλεσαν δύο ομάδες (12 άτομα για θέματα Φυσικής και 10 άτομα για θέματα Βιολογίας) και στην παρούσα εργασία ερευνήθηκαν και παρουσιάζονται τα δεδομένα και τα αποτελέσματα της πρώτης ομάδας. Τα ερευνητικά εργαλεία τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ήταν ερωτηματολόγια και γραπτά τεκμήρια. Αρχικά συμπληρώθηκαν ερωτηματολόγια (pre-tests) για να αναδειχθούν οι απόψεις και η ανάπτυξη του διδακτικού σχεδιασμό με θέμα το φαινόμενο της βροχής και στη συνέχεια αφού εφαρμόστηκε η διδακτική παρέμβαση, η οποία είχε διάρκεια επτά εβδομάδες, οι φοιτητές ανέπτυξαν ΔΜΑ πάνω σε αυτό το θέμα και συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια μετα-ελέγχου (post-tests). Η ανάλυση των δεδομένων έγινε στους άξονες της κατανόησης του επιστημονικού περιεχομένου, του μετασχηματισμού του για διδασκαλία σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, στην αξιοποίηση των ιδεών των μαθητών καθώς επίσης στην στοχοθεσία των δραστηριοτήτων και την συνέπειά της. Η ανάλυση έγινε με την χρήση πρωτόκολλων ανάλυσης τα οποία σχεδιάστηκαν από την ερευνητική ομάδα και ήταν βασισμένα στη βιβλιογραφία. Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας παρατηρούμε ότι υπάρχει μια βελτίωση των φοιτητών πάνω στην ικανότητα του διδακτικού σχεδιασμού. Πιο συγκεκριμένα παρατηρήθηκε βελτίωση στη χρήση του επιστημονικού περιεχομένου και στον κατάλληλο μετασχηματισμό του για διδασκαλία σε παιδιά αυτής της ηλικίας, καθώς και βελτίωση στη χρήση των εναλλακτικών ιδεών στη διδασκαλία. Από την άλλη η ικανότητα στοχοθεσίας και συνέπειας στόχων δραστηριοτήτων δε σημείωσε σημαντική βελτίωση, λόγο της δυσκολίας που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές στην πρώτη περίπτωση αλλά και της ήδη βελτιωμένης επίδοσης που είχαν στη δεύτερη. Όλη αυτή η βελτίωση οφείλεται κατά κύριο λόγο στη διδακτική παρέμβαση, χωρίς όμως να αποκλείονται και άλλοι παράγοντες. The present study is conducted under the Program of Graduate Studies of the Preschool Department of University of Western Macedonia. The main aim is to study the ability of undergraduate students of this department in teaching design in the area of science and particularly in physics and discuss the efficacy of the teaching intervention implemented. This paper presents a part of a larger research which took place with the participation of 22 undergraduate students and within which we studied the views on teaching design before and after a teaching intervention of the research team on issues of Science teaching design. These students were divided in two groups (12 people on subjects of Physics and 10 people on subjects of Biology) and in the present study, we investigated and presented the data and the results of the first group. The research tools used were questionnaires and written items. At first, students completed questionnaires (pre-tests) to identify their views and the development of teaching design on the issue titled "The phenomenon of rain" and then the teaching intervention was implemented, which had a duration of seven weeks. Afterwards, students developed TLSs on this issue and completed the post-control questionnaires (post-tests). Data analysis was done in the areas of comprehension of scientific content, of its transformation in order to become suitable for teaching preschool children and of the use of students’ ideas as well as of the aim-setting of activities and their consistency. The analysis was conducted using grids of analysis that were designed by the research group and were based on literature. Based on the research results, we see that there is an improvement of the students in their ability on instructional design. Specifically, improvement was noted in the use of scientific content and the appropriate scientific content transformation suitable for teaching children of this age, and improvement in the use of alternative ideas in teaching. On the other hand, in the field of aim-setting ability and consistency of activities and aims, significant improvement wasn't made, because of the difficulty the students faced in the first case and the already improved performance they had in the second case. All this improvement is due mainly to the teaching intervention, without excluding other factors.