Η επιστολογραφία του Γρηγορίου του Θεολόγου Το ύφος και η γλώσσα τους Η αξιοποίησή τους ως πηγών της εποχής του

Abstract

Οι επιστολές του Γρηγορίου του Θεολόγου (328/9-390) που σώθηκαν καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος της ζωής του από το 357 ως τον θάνατό του. Τα πρόσωπα, στα οποία απευθύνονται βρίσκονται σε κάθε κοινωνική βαθμίδα: πατριάρχες, διοικητές, στρατηγοί μέχρι διάκονοι, χήρες και ορφανά. Επίσης απευθύνεται στην κορυφή της εκκλησιαστικής ιεραρχίας και στους κρατικούς φορείς και πολλές φορές τους επικρίνει ή ζητά τη βοήθειά τους. Από την άλλη μεριά, υπάρχουν και απλοί, καθημερινοί άνθρωποι που καταφεύγουν σε αυτόν για υποστήριξη ή παρηγοριά. Τα θέματα που τον απασχολούν είναι η υπεράσπιση της Ορθοδοξίας από τις αιρέσεις, η συμφιλίωση της Ανατολικής με τη Δυτική Εκκλησία, η αφοσίωση στο Θεό, η ανεκτικότητα και η συγχώρεση ακόμα και των εχθρών, η προστασία αθώων από την αδικία και τις συκοφαντίες, η ορθή διακυβέρνηση του κράτους, οι κανόνες της επιστολογραφίας, η παρηγοριά στις αρρώστιες, η πίστη, η εντιμότητα, συμβουλές για ευτυχισμένο γάμο και για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, η οικογένειά του και η φιλία. Όλα αυτά καταγράφονται με την άριστη χρήση της γλώσσας που είναι ενδεικτική της μόρφωσής του. Σπούδασε στην Αθήνα και αξιοποιεί με τον καλύτερο τρόπο την αττική διάλεκτο, δείχνοντας την επίδραση των αρχαίων Ελλήνων κλασικών συγγραφέων στο έργο του. Το ύφος των επιστολών διαμορφώνεται ανάλογα με τη σχέση του με τον παραλήπτη, τη μόρφωσή του, την κοινωνική του θέση και, βέβαια, ανάλογα με το θέμα που τον απασχολεί. Άλλοτε είναι χαμηλόφωνο, λιτό και εξομολογητικό, άλλοτε επαινετικό και, μερικές φορές, επικριτικό.The letters of Gregory Theologos(327/8-390) which have been saved cover a large part of his life from 357 to his death. The persons concerned are in every social level∙ by patriarchs, administrators, governors, generals to deacons, widows and orphans. Also he applies to the top of the church hierarchy and government agencies and their often criticize or ask for their help. On the other hand, there are common, ordinary people who resort to him for support or consolation. The issues of his interest are family, friendship, defense of Orthodoxy from heresies, the reconciliation of the Eastern and Western Church, protecting the innocent from injustice and slander, consolation in illness, faith, honesty , devotion to God, advices for happy marriage and the position of women in society, tolerance and forgiveness even of enemies, the good governance of the state and the rules of correspondence. 5 All of these are recorded by the optimum use of the language is indicative of his education and his culture. He studied in Athens and make use of the best way Attic dialect showing the influence of ancient Greek classical authors in his work. The tone of his letters is formed according to the relationship with the recipient, his education, his social position and, of course, depending on the nature of the topic. Sometimes it is modest or restrained, simple and confessional, sometimes laudatory and sometimes critical or austere.