Ο «ακήρυκτος» πόλεμος των γλωσσών- Η επιλογή της β΄ ξένης γλώσσας από τους μαθητές της Δ΄ τάξης του ελληνικού δημοτικού σχολείου

Abstract

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται την ύπαρξη ή μη ενός «ακήρυκτου» πολέμου μεταξύ των ξένων γλωσσών στην ελληνική εκπαίδευση και την επιλογή της δεύτερης ξένης γλώσσας, γαλλικής ή γερμανικής από τους μαθητές της Δ΄ τάξης του δημοτικού σχολείου. Αρχικά, παρουσιάζονται οι δύο γλώσσες, γαλλική και γερμανική μέσα από τη γλωσσική τους οικογένεια, την ιστορική τους εξέλιξη και τα μορφολογικά χαρακτηριστικά τους. Κατόπιν, εξετάζεται η καθιέρωση των ξένων γλωσσών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα μέσα από τρεις ιστορικές περιόδους, της πρώτης περιόδου, που ξεκινάει μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και εκτείνεται έως το 1945, της δεύτερης από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι το τέλος της δεκαετία του 1990 και της τρίτης, από τη διάσπαση της πρώην Σοβιετικής Ένωσης τον Δεκέμβριο του 1991 μέχρι και σήμερα. Στη συνέχεια, έπεται η ερευνητική διαδικασία. Στην έρευνα συμμετείχαν διευθυντές δημοτικών σχολείων, γονείς μαθητών που φοιτούν στη Δ΄ τάξη του δημοτικού και καθηγητές δεύτερης ξένης γλώσσας, γαλλικής και γερμανικής, οι οποίοι κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτηματολόγια γνώμης με γενικές και εξειδικευμένες ερωτήσεις ως προς τις ομάδες-στόχο. Οι συνεντεύξεις ελήφθησαν τηλεφωνικώς λόγω της πανδημίας του Covid-19. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι γλώσσες και οι ποικιλίες τους εντός του ελληνικού αλλά και ευρωπαϊκού χώρου μπορούν να παίξουν ενοποιητικό ή και διαφοροποιητικό ρόλο μέσα στην κοινωνία. Η εκμάθηση όμως της δεύτερης ξένης γλώσσας στο ελληνικό σχολείο, είτε είναι η γαλλική είτε η γερμανική, αποτελεί στοιχείο εμπλουτισμού της κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας των μαθητών.The present study negotiates the existence or not of an “undeclared” war between foreign languages in Greek education and concerns the choice of the second foreign language, between French and German by the students of 4th grade of primary school. Initially, the two foreign languages, French and German are presented through their language family, their historical development and morphological characteristics. Then the introduction of foreign languages in the Greek education system is examined through three historical periods. The first period begins after the Greek revolution of 1821 and lasts until the period of 1945, the second period from the end of World War II until the 1990s and the third period, from the break-up of the former Soviet Union in December 1991 until nowadays. After that is following the research process. Primary schools’ principals, parents of students in the 4th grade of primary school and teachers of French and German language took part in this research. They were asked to submit their opinion questionnaires, which included general and specialized questions for each target group. Because of the pandemic, Covid 19, the interviews were conducted by telephone. The results showed that the languages and their varieties within the Greek and European space can play a unifying or differentiating role in our society. However, the learning of a second foreign language in the Greek schools, whether French or German, is a basic element of enriching students’ common European identity.