Διαφοροποίηση των στάσεων των γονέων ως προς τη συμπερίληψη παιδιών με αναπηρία

Abstract

Η συμπερίληψη των ατόμων με αναπηρία στη γενική εκπαίδευση συνιστά μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, σήμερα, τα εκπαιδευτικά συστήματα σε όλο τον κόσμο. Σε μελέτες σχετικά με την υλοποίηση της συμπερίληψης, οι στάσεις των γονέων αποτελούν μια παράμετρο που συγκεντρώνει ολοένα και αυξανόμενο ερευνητικό ενδιαφέρον. Ερευνητικά δεδομένα από τις αρχές του 21ου αιώνα εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στη σύγκριση των στάσεων απέναντι στη συμπερίληψη μεταξύ των γονέων παιδιών με και χωρίς αναπηρία, καθώς και στον προσδιορισμό των παραγόντων που συντελούν στη διαμόρφωση των στάσεων. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να διερευνηθούν οι στάσεις των γονέων απέναντι στη συμπερίληψη παιδιών με αναπηρία σε σχολεία γενικής εκπαίδευσης. Ειδικότερα, η μελέτη αποσκοπεί στην εξέταση πιθανών διαφοροποιήσεων στις στάσεις μεταξύ γονέων παιδιών με αναπηρία και γονέων παιδιών χωρίς αναπηρία. Ταυτόχρονα, επιδιώκει να διαπιστώσει ποια χαρακτηριστικά των γονέων και των παιδιών διαφοροποιούν τις στάσεις των γονέων, καθώς και να ελέγξει την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του «ερωτηματολογίου στάσεων γονέων ως προς τη συμπερίληψη παιδιών με αναπηρία». Στην έρευνα συμμετέχουν 332 γονείς παιδιών με και χωρίς αναπηρία, τα οποία φοιτούν σε δημοτικά σχολεία γενικής εκπαίδευσης του νομού Θεσσαλονίκης. Οι στάσεις των γονέων αξιολογούνται με το «ερωτηματολόγιο στάσεων γονέων ως προς τη συμπερίληψη παιδιών με αναπηρία» (de Boer et al., 2012) και το ερωτηματολόγιο «Attitude Toward Inclusion/Mainstreaming Scale» (Kokaridas et al., 2008). Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι οι στάσεις απέναντι στη συμπερίληψη μεταξύ των γονέων παιδιών με και χωρίς αναπηρία διαφοροποιούνται ως προς τη συναισθηματική συνιστώσα, αλλά δε διαφοροποιούνται ως προς τη γνωστική και τη συμπεριφορική συνιστώσα. Επίσης, παρατηρείται ότι το μορφωτικό επίπεδο των γονέων, η εξοικείωσή τους με άτομα που έχουν αναπηρία, το φύλο των παιδιών με αναπηρία και η προέλευση της αναπηρίας των παιδιών διαφοροποιούν τις στάσεις των γονέων απέναντι στη συμπερίληψη ως προς ορισμένους, όμως, παράγοντες των ερωτηματολογίων. Αντίθετα, το φύλο των γονέων δε διαφοροποιεί τις στάσεις τους. Τέλος, επιβεβαιώνεται η αξιοπιστία και η εγκυρότητα του ερωτηματολογίου με τίτλο «ερωτηματολόγιο στάσεων γονέων ως προς τη συμπερίληψη παιδιών με αναπηρία». Τα ευρήματα της μελέτης συζητούνται με βάση το θεωρητικό πλαίσιο που έχει αναπτυχθεί για τη συμπερίληψη και αποτελούν τη βάση για τη δημιουργία αποτελεσματικών παρεμβάσεων. Inclusion is among the greatest challenges facing educational systems throughout the world today. Recently, there is a growing interest in investigating parents’ attitudes towards inclusive education. Research evidence from the early 21st century has focused on the comparison of attitudes towards inclusion among parents of children with and without disabilities and on the examination of the factors that contribute to the attitudes’ differentiation. The purpose of the present study is to investigate parents’ attitudes toward inclusion of children with disabilities in general education schools. Specifically, the study aims to investigate the possible differences in attitudes between parents of children with disabilities and parents of children without disabilities. At the same time, it aims at the identification of parents’ and children’ characteristics which differentiate parents’ attitudes as well as at the test of the reliability and the validity of the «Attitude Survey Towards Inclusive Education – Parents». The study involves 332 parents of children with and without disabilities, whose children attend general education primary schools in Thessaloniki. The parents’ attitudes are assessed via «Attitude Survey Towards Inclusive Education – Parents» (de Boer et al., 2012) and «Attitude Toward Inclusion / Mainstreaming Scale» (Kokaridas et al., 2008). The findings indicate that attitudes towards inclusion between parents of children with and without disabilities differ in the emotional component, but not in the cognitive and the behavioral components. Moreover, these results reveal that parents’ educational level, parents’ familiarity with a disabled person, disabled children’ gender and origin of children' disabilities differentiate parents’ attitudes towards inclusion as a result of factors in the questionnaires. In contrast, parents’ gender doesn’t differentiate their attitudes. Finally, the reliability and the validity of the «Attitude Survey Towards Inclusive Education – Parents» are confirmed. The results of the study are discussed based on the theoretical framework of inclusive education and can be used as source for the construction of effective intervention programs.