Διδακτική πρόταση αναφορικά με τα μεταβυζαντινά μνημεία της πόλης της Φλώρινας

Abstract

Η παρούσα εργασία καταπιάνεται επιλεκτικά με μεταβυζαντινά και οθωμανικά μνημεία της πόλης της Φλώρινας. Έχουμε συμπεριλάβει μνημεία νεοκλασικά. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε ενδεχομένως κάπως καταχρηστικά, προκειμένου να ενσωματώσουμε τα ετερόκλητα μνημεία και προσδιορίζει περισσότερο την εποχή που έπεται των βυζαντινών χρόνων ως την απελευθέρωση της περιοχής. Φιλοδοξούμε να προσεγγίσουμε τα μνημεία από την οπτική γωνία των παιδιών, με όσο το δυνατόν πιο σύγχρονο τρόπο, παρακινώντας τους μαθητές σε σκέψη και δράση. Αξιοποιούμε εκπαιδευτικά χώρους πολιτισμικής αναφοράς, για να διηγηθούμε ιστορίες αναφορικά με τα μνημεία για την κοινωνία της Φλώρινας παρελθόντων ετών, τους δεσμούς μεταξύ των μελών της, επειδή θεωρούμε ότι είναι επίκαιρα στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες που ζούμε και θα ωφελήσουν τη νέα γενιά. Κινητήριος δύναμη για την επιλογή του θέματος στάθηκε η γοητεία που ασκούν τα ερειπωμένα κτίρια που επιβιώνουν οριακά στην πόλη, η επιθυμία να γαλουχήσουμε πολίτες, με άποψη και κριτική ματιά που αναγνωρίζουν και κατανοούν μνημεία της πόλης. Μολονότι επικεντρωνόμαστε στα μνημεία, προσεγγίζουμε και τους ανθρώπους που τα δημιούργησαν, έζησαν και έδρασαν σε αυτά. Επιλέγουμε να υλοποιήσουμε εκπαιδευτικές επισκέψεις στα εκάστοτε μνημεία. Απώτερος σκοπός μας είναι η ανάδειξη του πολυπολιτισμικού χαρακτήρα της πόλης. Επιμέρους διδακτικοί στόχοι μας είναι η εξοικείωση με αρχιτεκτονικές μορφές της πόλης, μέσα από μια διεισδυτική ματιά και με παιγνιώδη τρόπο. Για λόγους μεθοδολογίας και προκειμένου να εγείρουμε το ενδιαφέρον των μαθητών, θα ταξινομήσουμε τις πληροφορίες της υπό διερεύνηση περιόδου σε έξι ενότητες, με κριτήρια θεματικά εστιασμένα. Θα επικεντρωθούμε στην πολεοδομία της πόλης, την αρχιτεκτονική της όψη, τους τόπους λατρείας, την εκπαίδευση, τα λουτρά ως σημείο αναφοράς της οθωμανικής περιόδου και τις σχέσεις μεταξύ των μελών της κοινότητας. Απευθυνόμαστε σε μαθητές Γυμνασίου. Μελετάμε στοχευμένα και δειγματοληπτικά κάποια κατά το δυνατόν αντιπροσωπευτικά μνημεία. Η καταγραφή σε κάποια σημεία μπορεί να είναι διεξοδική, προκειμένου να παρέχει στον εκπαιδευτικό το απαραίτητο γνωστικό υπόβαθρο. Ασφαλώς δεν μπορούμε να προβλέψουμε όλες τις ενδεχόμενες απορίες των μαθητών, αυτές όμως θα δώσουν και ώθηση για περαιτέρω έρευνα! Σε αυτές τις περιπτώσεις προσφεύγουμε σε νέα ανάγνωση από κοινού με τους μαθητές. Ενστερνιζόμαστε την αξία της υλικότητας, θεωρούμε ότι η μάθηση μέσω των αισθήσεων κινητοποιεί την αφηρημένη σκέψη. Οικοδομούμε δημιουργικά και συναισθηματικά ερεθίσματα που ενισχύουν τη μνήμη. Λόγω της αποσπασματικότητας, της κακής κατάστασης διατήρησης των μνημείων και των αποστάσεων, θα καταφύγουμε σε δυνατότητες που μας παρέχουν τα σύγχρονα ΤΠΕ,ώστε να μειώσουμε τις αποστάσεις, χωρικές και χρονικές. Θα αξιοποιήσουμε τη δυναμική της εικόνας προβάλλοντας φωτογραφίες και εικόνες, καθώς η εικόνα παρέχει στοιχεία για την αισθητική, την πολιτική, την κοινωνιολογία, τη μικρο και μακρο-ιστορία. Ενσωματώνουμε στοιχεία δραματοποίησης και δημιουργικής γραφής, φανταστικές διηγήσεις και προσωποποίηση εκθεμάτων. Επιχειρούμε να αντιπαρέλθουμε τα μελανά σημεία του εκπαιδευτικού συστήματος, όπως την προσκόλληση στο σχολικό εγχειρίδιο και αποτολμάμε μία άμεση κι ενεργητική προσέγγιση πηγών και καταλοίπων του υλικού πολιτισμού. The present piece of work deals with selected post-Byzantine and ottoman monuments of the town of Florina. It also includes neoclassical monuments. The term post-Byzantine is used somehow ‘’excessively’’, to incorporate different types of monuments and refers mainly to the period, which is the period following Byzantine until the liberation of the town. We try to approach the monuments from the children’s perception, in the most modern possible, way, motivating students to thinking and action. We take advantage of cultural sites, for educational purposes, to tell stories concerning the monuments and the people who used to live in the area in the past years, the ties between the people, because we think it is relevant to the modern multicultural societies we live in and will benefit the younger generation. The incentive for the choice of the subject was the charm exerted by the ruined buildings that survive marginally in the town, the desire to nurture citizens with a point of view and a critical eye that recognize and understand the monuments of the town. Although we focus on monuments, we also reach out to the people who created, lived and acted in them. We choose to carry out educational visits to selected monuments. Our ultimate goal is to highlight the multicultural character of the town. Our individual teaching goals are to get acquainted with the architectural forms of the town, through a penetrating look and in a playful way. For methodological reasons, to arouse the students’ interest, we will classify the information of the period into six sections with thematically focused criteria. We will focus on the urban planning of the town, its architectural aspect, places of worship, education, baths as a reference point to the Ottoman period and the members of the community. We address high school students. We study targeted and sampling some as representative monuments as possible. The research at some points may be thorough, in order to provide the teacher with the necessary information. Of course not all possible questions can be foreseen but these will provide motivation for further research! In these cases we attempt a new reading with the students. We embrace the value of materiality, we believe that learning through the senses motivates abstract thought. We offer stimulus that enhance memory. Due to the fragmentation, the poor condition of perseverance of monuments and distances, we will take advantage of the possibilities provided by the modern ICT, in order to overcome spatial and temporal distances. We will make good use of images, by projecting photos and images, as picture provides information concerning aesthetics, politics, sociology, micro and macro-history. We incorporate elements of dramatization and creative writing, fantastic stories and personalization of exhibits. We try to overcome the disadvantages of the Greek educational system, such as adherence to the school textbook and attempt a direct and active approach to sources and remnants of material culture.