Μετανάστες Δεύτερης Γενιάς στην Ελλάδα: Κινητικότητα και Διεθνικότητα στην εποχή της κρίσης

Abstract

Στην παρούσα πτυχιακή εργασία πραγματεύεται το θέμα: Μετανάστες δεύτερης γενιάς στην Ελλάδα: κινητικότητα και διεθνικότητα στην εποχή της κρίσης. Το πρώτο μέρος αποτελείται από μια λεπτομερή βιβλιογραφική ανασκόπηση. Αναλυτικά, στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η μετανάστευση ως φαινόμενο, καθώς και οι παράγοντες που ωθούν τους μετανάστες να μετακινηθούν από τη χώρα αποστολής στη χώρα υποδοχής. Στη συνέχεια, στο δεύτερο κεφάλαιο πραγματοποιήθηκε ιστορική αναδρομή της μετανάστευσης σε ελληνικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά στην μετατροπή της Ελλάδας από χώρα αποστολής σε χώρα υποδοχής μεταναστών και παρουσιάζονται οι φάσεις της αλβανικής, βουλγαρικής και ρουμανικής μετανάστευσης προς τον ελλαδικό χώρο. Επιπρόσθετα, παρουσιάζονται οι στατιστικές εκτιμήσεις για τους μετανάστες στην Ελλάδα, καθώς και οι παράγοντες που καθιστούν την Ελλάδα πόλο έλξης μεταναστών. Έπειτα, στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται προσπάθεια να οριστεί η έννοια της κοινωνικής ένταξης η οποία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους όρους της κοινωνιολογικής επιστήμης και αναφέρονται τα στάδιά της καθώς και το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο ένταξης μεταναστών. Το τέταρτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στην δεύτερη γενιά μεταναστών. Αρχικά, γίνεται αναφορά στα ζητήματα τα οποία μπορούν να προκαλέσουν μεθοδολογικά προβλήματα κατά τη μελέτη της δεύτερης γενιάς, έπειτα γίνεται προσπάθεια ορισμού της έννοιας αυτής και στη συνέχεια, παρατίθενται διάφορα μοντέλα μεταναστευτικής πολιτικής τα οποία χρησιμοποιούν διάφορες χώρες για να ενσωματώσουν τους εισερχόμενους μετανάστες και παρουσιάζεται ο ορισμός της έννοιας της ενσωμάτωσης. Ακόμη, παρουσιάζονται οι βασικοί παράγοντες που συντελούν στην ενσωμάτωση των μεταναστών δεύτερης γενιάς στην κοινωνία υποδοχής. Επιπρόσθετα, στο κεφάλαιο αυτό γίνεται αναφορά στην εκπαίδευση των μεταναστών δεύτερης γενιάς τονίζοντας ότι τα σχολεία και τα άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην ένταξη των παιδιών των μεταναστών στους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας. Τα προβλήματα που δημιουργούνται από την αδυναμία ένταξης και αποδοχής των μαθητών από διαφορετικούς πληθυσμούς μέσα στις μικτές τάξεις μπορούν να επιλυθούν με τη στροφή του σχολείου στη διαπολιτισμική εκπαίδευση με στόχο την καλλιέργεια διαπολιτισμικής συμπεριφοράς όχι μόνο στους μαθητές αλλά και στους εκπαιδευτικούς και στους γονείς και κατ’ επέκταση στην ευρύτερη κοινωνία. Ταυτόχρονα, τονίζεται και ο ρόλος της μητρικής γλώσσας των αλλοδαπών μαθητών για την ένταξή τους και τις σχολικές τους επιδόσεις. Εξίσου σημαντικό ρόλο στην ένταξη των μεταναστών δεύτερης γενιάς στην ελληνική κοινωνία διαδραματίζει και η απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας. Τέλος, γίνεται αναφορά στην οικονομική κρίση που πλήττει την Ελλάδα, κυρίως τα τελευταία χρόνια, και η οποία επιβαρύνει το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων αλλά και των μεταναστών που φιλοξενούνται στο έδαφός της. Ένα από τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης είναι οι Αλβανοί μετανάστες να εξετάζουν το ενδεχόμενο επιστροφής στην χώρα προέλευσης. Η οικονομική κρίση επηρεάζει και τις δύο γενιές, ωστόσο η δεύτερη προτιμάει να παραμείνει στην Ελλάδα ή να μεταναστεύσει σε κάποια άλλη χώρα. Στο πέμπτο κεφάλαιο αναλύεται ο όρος διεθνικότητα (transnationalism). Τέλος, το τελευταίο μέρος πραγματεύεται την εμπειρική διάσταση των διεθνικών πρακτικών τόσο σε ατομικό όσο και σε οικογενειακό επίπεδο, ρίχνοντας φως στις διεθνικές τακτικές που οι Αλβανοί μετανάστες υιοθετούν ως στρατηγικές εξόδου η απεμπλοκής από τις αρνητικές συνέπειες της οικονομικής κρίσης που πλήττει την Ελλάδα. Το πρώτο κεφάλαιο του ερευνητικού μέρους της εργασίας αναφέρεται στη μεθοδολογία της έρευνας. Αρχικά, αναφέρεται ο σκοπός, οι στόχοι και τα ερευνητικά ερωτήματα που καλείται να απαντήσει η παρούσα ερευνητική εργασία καθώς και η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στην περιγραφή του δείγματος. Στο δεύτερο κεφάλαιο της εργασίας εμπεριέχεται η ανάλυση της έρευνας και η συζήτηση η οποία αφορά στα ευρήματα της έρευνας σε συνδυασμό με το θεωρητικό πλαίσιο. Το τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο της εργασίας είναι αφιερωμένο στην αποτύπωση των κυριότερων συμπερασμάτων που προέκυψαν από την έρευνα.This dissertation explores the topic: Second generation of immigrants in Greece: Mobility and transnationalism in the era of the crisis. The first part consists of a detailed bibliographical research. Analytically, the first chapter presents immigration as a phenomenon, the kinds of the immigration movement, as well as the factors that urge immigrants to move from the mission to the host country. Then, in the second chapter there is a historical retrospection of immigration in Greece. Particularly, there is a reference to the switch of Greece from a country of sending immigrants to a country of hosting them and there is a presentation of the phases of the Albanian, Bulgarian and Romanian immigration to Greece. Moreover, there is a presentation of statistic evaluation for the immigrants to Greece, as well as the factors that make Greece a centerpiece of immigrants. Next, the third chapter tries to define social integration, which constitutes one of the most important terms of sociology, and refers to its stages, as well as the European framework of integration for immigrants. The fourth chapter is dedicated to the second generation of immigrants. Initially, there is a report to the issues which could cause methodological issues during the study of the second generation of immigrants. Next, there is an attempt to define this term, then there are the various models of the immigration policy used by different countries to integrate the coming immigrants and the term of integration is presented. Moreover, the basic factors that contribute to the integration of the second generation immigrants in the accepting society are presented. Also, this chapter refers to the education of these immigrants highlighting the fact that the schools and the educational institutions play a central role in the integration of the immigrants' kids to the body of Greek society. The problems created from the inability to integrate and accept the students from different backgrounds in mixed classes can be solved through the shift of the school towards multicultural education with the target of developing a multicultural behavior not only into the student, but also into the teachers and parents and as a result into the society in general. At the same time, the role of the mother tongue of the foreigner students for their integration and their school performance is highlighted. Greek nationality plays an equally important role to the integration of these immigrants into the Greek society. Finally, there is a reference to the economic crisis that strikes Greece mainly the latest years, and affects the quality of living both of the Greeks and the immigrants hosted. One of the outcomes of the crisis is the Albanian immigrants examining the possibility of returning to their place of origin. The economic crisis affects both generations, although the second one prefers to remain in Greece or migrate to another country. The fifth chapter analyses the term “transnationalism”. Finally, the last part deals with the empirical dimension of the transnational policies both at an individual and a family level, shedding light on the transnational policies which the Albanian immigrants foster as exit or disengagement methods from the negative consequences of the economic crisis that strikes Greece. The first chapter of the theoretical part of the dissertation refers to the methodology of the research. First, it refers to the aim, goals and research questions, that this research is bound to answer, as well as to the methodology followed. Next, there is a reference to the description of the sample. The second chapter of the study contains the analysis of the research and the discussion which concerns the findings combined with the theoretical framework. The third and last chapter of the research is dedicated to the transcription of the main conclusions that derived from the research. Key-words: Immigrants, Second generation Immigrants, mobility, transnationalism, economic crisis.