Όψεις της διαχείρισης συγκρούσεων: η περίπτωση των σχολικών μονάδων

Abstract

Στόχος της παρούσας εργασίας είναι να μελετήσει βιβλιογραφικά το ζήτημα των συγκρούσεων στους σχολικούς οργανισμούς. Οι συγκρούσεις στους οργανισμούς γενικότερα και στους εκπαιδευτικούς οργανισμούς ειδικότερα αποτελούν ένα συχνό φαινόμενο. Διακρίνονται τρεις προσεγγίσεις ανάλογα με το κατά πόσο εστιάζουν στα θετικά ή αρνητικά αποτελέσματά τους: η παραδοσιακή, η συμπερφορική και η αλληλεπιδραστική. Επιπλέον οι συγκρούσεις διακρίνονται σε επιμέρους κατηγορίες ανάλογα με το πόσο είναι αισθητές. Οι ενδοσχολικές συγκρούσεις επιμερίζονται και ανάλογα με το ποια μέλη ή ομάδες του οργανισμού έρχονται σε διαμάχη, παραδείγματος χάρη εντοπίζονται συγκρούσεις μεταξύ ατόμων και ομάδων όπως μεταξύ εκπαιδευτικών και διευθυντή. Οι αιτίες που οδηγούν σε συγκρούσεις είναι πολλές, όπως οι ατομικές διαφορές, ζητήματα επικοινωνίας, οργάνωσης κ.α. Για την διαχείριση των συγκρούσεων προτείνονται συγκεκριμένες τεχνικές μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η μέθοδος της συνεργασίας και του συμβιβασμού. Σημαντικός παράγοντας για την πρόληψη αλλά και για την διαχείριση των συγκρούσεων θεωρείται η ενσυναίσθηση μέσω της οποίας είναι δυνατόν τα άτομα που έρχονται σε σύγκρουση να εκτιμούν όχι μόνο τις προσωπικές ανάγκες αλλά και τις ανάγκες του άλλου. Οι έρευνες σε ελληνικά σχολεία για τις συγκρούσεις καταλήγουν στο ότι βασικές αιτίες των συγκρούσεων αποτελούν οι ατομικές διαφορές μεταξύ των εκπαιδευτικών, τα προσωπικά οφέλη, η κακή επικοινωνία καθώς και οργανωσιακά ζητήματα. Επιπλέον οι εκπαιδευτικοί στην Ελλάδα για την διαχείριση των συγκρούσεων επιλέγουν τεχνικές που συμβάλλουν στην διατήρηση του θετικού κλίματος στον σχολικό οργανισμό. Ωστόσο θεωρούν στο σύνολό τους ότι οι συγκρούσεις επιφέρουν συνήθως αρνητικές συνέπειες. Η εργασία αυτή καταλήγει στο ότι είναι ανάγκη να συμμετάσχουν οι εκπαιδευτικοί σε προγράμματα επαγγελματικής ανάπτυξης σχετικά με την ανάπτυξη της ενσυναίσθησής τους καθώς και με την θετική διαχείριση των συγκρούσεων. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβάλλει στην δημιουργία ενός θετικού κλίματος στο σχολείο, στην αύξηση της δημιουργικότητας των εκπαιδευτικών και συνολικά στην ενίσχυση της αποδοτικότητα του σχολικού οργανισμού.This study aims to examine literature concerning the issue of conflicts in school organizations. Conflicts in organizations and especially in educational organizations are a common phenomenon. Three approaches are distinguished according to whether they focus on their positive or negative effects: traditional, behavioral and interactive. Moreover, conflicts are divided into sub-categories depending on how much they are perceivable. In particular, intra-school conflicts are divided, depending on which members or groups of the organization are in conflict, for example there are conflicts between individuals and groups, such as between educators and school director. There are many sources that lead to conflicts, such as individual differences, communication problems, organization problems etc. Concerning conflict management, specific strategies are proposed, for instance the collaboration/integration approach and the compromise approach. As an important factor in both conflict prevention and conflict management is regarded the empathy which can help people to appreciate not only their personal needs but also the needs of the other. Research in Greek schools concerning conflicts concludes that the main sources of conflicts are the individual differences between teachers, the personal benefits, the poor communication and the organizational issues. Furthermore, teachers in Greece concerning conflict management choose methods that support the positive climate in the school organization. However, they consider that conflicts usually have negative consequences. This study concludes that teachers need to be engaged in professional development programs in order to develop their empathy as well as the positive conflict management. The aforementioned can contribute to develop a positive school climate, to increase the creativity of teachers and to enhance the efficiency of the school organization.