Οι εκπαιδευτικοί μιλούν για την επικοινωνία και τα εμπόδια επικοινωνίας στον εργασιακό τους χώρο. Μια μελέτη στα πλαίσια της κοινωνικής ψυχολογίας του λόγου

Abstract

Η παρούσα έρευνα, βασίστηκε στην κοινωνική ψυχολογία του λόγου προκειμένου να μελετήσει το περιεχόμενο και τη μορφή του λόγου των εκπαιδευτικών σε σχέση με την επικοινωνία και τα εμπόδια επικοινωνίας στη σχολική μονάδα που εργάζονται. Για τη συλλογή των δεδομένων της έρευνας χρησιμοποιήθηκε ως βασικό εργαλείο η ημιδομημένη συνέντευξη. Η ανάλυση των συνεντεύξεων στηρίχθηκε στο μοντέλο ανάλυσης λόγου των Potter & Wetherell (1987). Δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 10 εκπαιδευτικοί, οι οποίοι εργάζονται στην Φλώρινα και στην Κοζάνη. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας οι συμμετέχοντες/σες αποδίδουν δύο θετικές «κατασκευές» στην επικοινωνία: την «εργαλειακή» (αποτελεσματικότητα στη δουλειά) και τη «συναισθηματική/ηθική» (δίνει χαρά και δημιουργεί καλές σχέσεις). Όλοι οι εκπαιδευτικοί τόνισαν ότι η επικοινωνία στην καθημερινότητά τους είναι πολύ σημαντική καθώς πρόκειται για το πρώτο βήμα για την επίλυση όλων των προβλημάτων που προκύπτουν στην καθημερινότητα. Πέραν της επίλυσης όλων των προβλημάτων, οι εκπαιδευτικοί θεωρούν σημαντική την επικοινωνία γιατί ανταλλάσουν απόψεις για ποικίλα θέματα, εκπαιδευτικά, καθημερινής ζωής. Ένα βασικό στοιχείο που ανέκυψε από την ανάλυση είναι ότι η επικοινωνία κατασκευάζεται ως ένα στοιχείο που έχει απαραίτητη προϋπόθεση τις καλές σχέσεις με όλους τους εμπλεκομένους στη σχολική διαδικασία. Επίσης στις αναφορές τους ο διευθυντής/η διευθύντρια κατασκευάζεται ως βασικός παράγοντας της αποτελεσματικής επικοινωνίας στη σχολική μονάδα. Όλοι οι εκπαιδευτικοί τόνισαν ότι ο διευθυντής/η διευθύντρια είναι αυτός/αυτή που εξομαλύνει καταστάσεις και οδηγεί στην εγκαθίδρυση ενός υγιούς σχολικού κλίματος. Στο σύνολό τους οι εκπαιδευτικοί, κατασκευάζουν και εδώ την πιο πετυχημένη συμπεριφορά, είτε από την πτυχή της «εργαλειακής» (αποτελεσματικότητα στη δουλειά), είτε από την πτυχή της «συναισθηματικής/ηθικής» (καλό σχολικό κλίμα). Οι μισοί εκπαιδευτικοί αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν προβλήματα επικοινωνίας με τους/τις συναδέλφους/συναδέλφισσές τους, τα οποία αντιλαμβάνονται από την εργαλειακή πτυχή και όχι τόσο από τη «συναισθηματική/ηθική».This research was based on the social psychology of speech in order to study the content and form of teachers’ speech in relation to communication and communication barriers in the school unit they are working in. In order to achieve the aim of the research, a primary qualitative research was carried out using the semi-structured interview as a basic tool. The analysis of the interview was based on the speech analysis model of Potter & Wetherell (1987). The sample of the research consisted of 10 teachers working in the cities of Florina and Kozani. According to the results of this research, the participants attribute two positive “constructs” to communication: instrumental (work efficiency) and emotional/moral (it gives joy and creates good relationships). All teachers emphasized that communication in their everyday lives is very important as it is the first step in solving all the problems that arise in everyday life. Apart from solving all the problems, teachers consider communication to be important because they exchange views on a variety of topics about education and everyday life. A key element emerging from the analysis is that communication is constructed as an element that sets the good relationships with all those involved in the school process as a prerequisite. Also in their reports, the school principal is constructed as a key factor in effective communication at the school unit. All teachers emphasized that the principal is the one who normalizes situations and leads to the establishment of a sound school environment. As a whole, teachers also construct the most successful behavior here, either from the aspect of “instrumentation” (efficiency at work), είτε από την πτυχή της «συναισθηματικής/ηθικής» (καλό σχολικό κλίμα). Half of the teachers report having problems communicating with their colleagues and perceive them from their instrumental aspect rather than the emotional/moral one.