Οι Μουσουλμάνοι της Θεσσαλονίκης από την απελευθέρωση της πόλης έως τη Συνθήκη της Λωζάννης

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται την ιστορική διαδρομή του μουσουλμανικού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης, από την απελευθέρωση της πόλης από την Οθωμανική κυριαρχία το 1912 έως τη συνθήκη της Λωζάννης το 1923. Συγκεκριμένα, εξιστορείται το ιστορικό πλαίσιο της περιόδου 1912-1923. Στη συνέχεια, περιγράφονται η διοικητική οργάνωση, η θρησκευτική ζωή της μουσουλμανικής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, η καθημερινότητα των μουσουλμάνων, τα επαγγέλματα, οι συντεχνίες και ο μουσουλμανικός Τύπος της Θεσσαλονίκης. Επίσης, αναλύεται η στάση των Ελληνικών κυβερνήσεων στο ζήτημα της εκπαίδευσης του μουσουλμανικού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης. Έπειτα, περιγράφεται η πληθυσμιακή σύνθεση της Θεσσαλονίκης την περίοδο 1912-1923. Αναλύονται οι παράγοντες που επηρέαζαν τις διακοινοτικές σχέσεις χριστιανών και μουσουλμάνων, γηγενών και προσφύγων. Παρουσιάζεται η πολιτική των Ελληνικών κυβερνήσεων στο ζήτημα της ακίνητης περιουσίας των μουσουλμάνων της Θεσσαλονίκης. Ακολούθως, ερμηνεύονται οι αιτίες της μετανάστευσης του μουσουλμανικού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης την περίοδο 1912-1923 και η πολιτική των Ελληνικών κυβερνήσεων στο ζήτημα της μετανάστευσης των μουσουλμάνων. Τα συμπεράσματα της παρούσας εργασίας φανερώνουν ότι, οι πολεμικές συγκρούσεις, τα πολιτικά και διπλωματικά γεγονότα που σημειώθηκαν την περίοδο 1912-1923, η όξυνση του πολιτικού και του θρησκευτικού φανατισμού, επηρέασαν τις διακοινοτικές σχέσεις χριστιανών και μουσουλμάνων της Θεσσαλονίκης. Η Μικρασιατική Καταστροφή, ο ερχομός χιλιάδων προσφύγων από την Τουρκία, η ανάγκη της αποκατάστασής τους, μετέβαλαν καθοριστικά τη στάση των Ελληνικών κυβερνήσεων έναντι του μουσουλμανικού πληθυσμού. Η ανταλλαγή των Ελληνοτουρκικών πληθυσμών το 1923 επαναπροσδιόρισε την εθνική ταυτότητα της Ελλάδας και της Τουρκίας. Τhis master's diplomatic thesis analyses the historical route of the Muslim population of Thessaloniki, from the liberation of the city from Ottoman Rule in 1912 to the Treaty of Lausanne in 1923. Specifically, the historical context of the period 1912-1923, the ruling authorities, the religious life of the Muslim community of Thessaloniki, the daily life of the Muslims, the profession's, the guilds and the Muslim press of Thessaloniki are narrated. Also, the political attitude of Greek governments on the issue of Muslim people's education in Thessaloniki is analysed. Then the multicultural population of Thessaloniki in the period 1912-1923 is described and the factors that influenced the inter- communal relationships between Christians and Muslims, native and refugees, are analysed. Moreover, the policy of the Greek governments on the issue of real property of the Muslims in Thessaloniki is presented. Subsequently, the causes of the immigration of the Muslim population of Thessaloniki in the period 1912-1923 and the policy of the Greek governments on the issue of the immigration of the Muslims are explained. The conclusions of the present work show that the war conflicts, the political and diplomatic events that took place in the period 1912-1923, the intensification of the political and religious fanaticism, affected the inter-communal relations between Christians and Muslims of Thessaloniki. The Asia Minor Catastrophe brought the arrival of thousands of refugees from Turkey, the need for their restoration, decisively changed the attitude of the Greek governments towards the Muslim population. The exchange of the Greek-Turkish populations in 1923 redefined the national identity of Greece and Turkey.