| dc.description.abstract | Οι τηλεοπτικές διαφημίσεις με απεικονίσεις γεωγραφικών διαλέκτων αποτελούν πρόσφορο έδαφος για τη μελέτη φαινομένων γλωσσικής ποικιλότητας, καθώς συχνά αναπαριστούν τις γεωγραφικές ποικιλίες και ταυτόχρονα αναπαράγουν και ενισχύουν συγκεκριμένες γλωσσικές ιδεολογίες. Γενικότερα, ο λόγος της μαζικής κουλτούρας ορίζει συνήθως ως προσδοκώμενη γλωσσική συμπεριφορά την ευθυγράμμιση των αναπαριστώμενων χαρακτήρων με τη γλωσσική ομοιογένεια και τα στερεότυπα που απορρέουν από αυτή (Τσάμη κ.ά.:1). Στο πλαίσιο αυτό, κρίνεται αναγκαία η καλλιέργεια κριτικής στάσης από τους/τις μαθητές/τριες απέναντι στις αναπαραστάσεις της γλωσσικής ποικιλότητας που κατασκευάζονται στις διαλεκτικές τηλεοπτικές διαφημίσεις.
Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ένα πρόγραμμα κριτικού γραμματισμού που σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε σε παιδιά των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου (Ε΄ και ΣΤ΄), με σκοπό την ανάπτυξη της κριτικής γλωσσικής τους επίγνωσης σε φαινόμενα αναπαράστασης των γεωγραφικών ποικιλιών στις τηλεοπτικές διαφημίσεις. Η προσέγγιση που υιοθετήθηκε για το σχεδιασμό του εκπαιδευτικού υλικού και την υλοποίηση του προγράμματος κριτικού γραμματισμού ήταν η δραστηριοκεντρική (task-based learning). Από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων φάνηκε να ενισχύεται η κοινωνιογλωσσική επίγνωση των μαθητών/τριών. Συγκεκριμένα, μπόρεσαν να αντιληφθούν ότι στην αναπαράσταση των γεωγραφικών ποικιλιών στις τηλεοπτικές διαφημίσεις, οι κοινωνιογλωσσικές διαφορές συνυπάρχουν συνήθως με σημειωτικές, αλλά και με ιδεολογικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των τηλεοπτικών χαρακτήρων. Αλλαγή στάσης παρατηρήθηκε στον επαγγελματικό και ηλικιακό προσδιορισμό των διαλεκτόφωνων: αποσυνδέθηκε σε ικανοποιητικό βαθμό, η συσχέτισή τους με αγροτικές δουλειές και την εικόνα ατόμων μεγάλης ηλικίας. Στο στάδιο της Κριτικής Αναπλαισίωσης, τα παιδιά απέφυγαν τη στερεοτυπική απεικόνιση της γλωσσικής ποικιλότητας, αντιλαμβανόμενα την ισοτιμία των γεωγραφικών ποικιλιών με την πρότυπη.
Από την άλλη, το σύνολο των παιδιών παρέμειναν ευθυγραμμισμένα με το στερεότυπο που θέλει τον/την ομιλητή/τρια μιας γεωγραφικής ποικιλίας να είναι κάτοικος της επαρχίας. Η αποδυνάμωση των κοινωνικών και γλωσσικών στερεοτύπων δεν είναι, όπως φαίνεται, ένα εύκολο εγχείρημα, πόσο μάλλον στα στενά χρονικά πλαίσια μέσα στα οποία υλοποιήθηκε το παρόν πρόγραμμα. Ωστόσο, κρίνεται απαραίτητος ο σχεδιασμός παρόμοιων προγραμμάτων κριτικού γραμματισμού, αποσκοπώντας στην αποδυνάμωση παγιωμένων αντιλήψεων για την κοινωνιογλωσσική πραγματικότητα.
TV commercials including depictions of geographical dialects constitute a fertile ground for the study of phenomena of linguistic diversity, as they often represent the geographic varieties and reinforce particular linguistic ideologies. Generally, the discourse of popular culture usually defines the desired linguistic behavior as the alignment of the reconstructed characters to the linguistic homogeneity and the stereotypes which emanate from it. Taking that into consideration, it is thought necessary the cultivation of students’ critical stance on the representations of linguistic diversity which are produced by the TV commercials.
This study presents a project of critical literacy which was designed and implemented to primary school students of Grade 5 and 6, aiming to the cultivation of their critical language awareness towards the representational phenomena of geographic varieties in TV commercials. The approach adopted for the design of the educational material and the implementation of the project of critical literacy was the task – based learning approach. After the evaluation of the results it became evident the reinforcement of the sociolinguistic awareness of students. Particularly, students could perceive the representation of geographic varieties in TV commercials; The sociolinguistic differences usually coexist together with semiotic differences, but also with the ideological differentiation between the TV characters. Change in the awareness of students was noticed in relation to the professional and age definition of dialect-speaking characters. The characters became disconnected, to a satisfying level, from the agricultural occupation and from the image of aged people. During the stage of Critical Recontextualization, the students avoided the stereotypical representation of linguistic variety, perceiving the equivalence of geographic varieties with the standard variety.
On the other hand, all students remained aligned with the stereotype that wants every speaker of a geographical variety to be a resident of the countryside. The elimination of the social and linguistic stereotypes is not, as it seems, an easy task, even more in our case due to the limited time line in which the present study was implemented. Therefore, the design of similar critical literacy projects, is deemed necessary, aiming to the debilitation of solid and fixed perceptions in relation to the sociolinguistic reality. | el_GR |
