Κοινωνιογλωσσικές αναπαραστάσεις του φύλου στα κινούμενα σχέδια: η πρόσληψή τους από μαθητές του δημοτικού στον τηλεοπτικό λόγο της μαζικής κουλτούρας

Abstract

Αν και τις τελευταίες δεκαετίες πολλές δημοκρατικές κοινωνίες δε θέλουν να γίνονται διακρίσεις μεταξύ γυναικών και ανδρών, στερεότυπα ως προς τους κοινωνικούς ρόλους και τις γλωσσικές συμπεριφορές των δύο φύλων συνεχίζουν να υπάρχουν. Λαμβάνοντας υπόψη, λοιπόν, τον σημαντικό ρόλο της μαζικής κουλτούρας στον σχηματισμό της κοινωνιογλωσσικής πραγματικότητας και στην αναπαραγωγή ιδεολογικών σημάνσεων, σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη των κοινωνιογλωσσικών αναπαραστάσεων της κατασκευής του φύλου στα κινούμενα σχέδια και η διερεύνηση των απόψεων παιδιών δημοτικού όσον αφορά την κοινωνιογλωσσική ποικιλότητα που προσλαμβάνουν μέσα από τα μυθοπλαστικά κείμενα. Βάσει της ανάλυσης λόγου πέντε επιλεγμένων σκηνών από τη διαδικτυακή σειρά Μπάρμπι: Η Ζωή στο Ονειρεμένο Σπίτι και τις ταινίες Γάτος Σπιρουνάτος και Lego που συντελέστηκε με οδηγούς το μοντέλο Androtsopoulos, το μοντέλο κατασκευής των ταυτοτήτων κατά την αλληλεπίδραση των Bucholtz & Hall και το εθνομεθοδολογικό εργαλείο της Ανάλυσης Κατηγοριοποίησης Μέλους οι παραγωγοί, αν και φαινομενικά προσπαθούν να καταρρίψουν τις έμφυλες γλωσσικές ιδεολογίες, στην πραγματικότητας τις διαιωνίζουν μέσω του λόγου των μυθοπλαστικών χαρακτήρων. Επίσης, η μελέτη κειμενικής πρόσληψης των κοινωνιογλωσσικών αναπαραστάσεων των ίδιων σκηνών από τους μαθητές που έχει ως οδηγό το μοντέλο κωδικοποίηση - αποκωδικοποίηση του Hall και το μοντέλο πρόσληψης των μέσων μαζικής ενημέρωσης του Schroder φανερώνει ότι τα παιδιά διαθέτουν υψηλή κοινωνιογλωσσική επίγνωση, καθώς διακρίνουν με άνεση τις κοινωνιογλωσσικές ποικιλίες. Επίσης, επιτελούν κατά κύριο λόγο μια κυρίαρχη / ηγεμονική / προτιμώμενη αποκωδικοποίηση / ανάγνωση των κειμένων της μαζικής κουλτούρας, καθώς οι έννοιες και τα νοήματα που προσλαμβάνουν και αναπαράγουν είναι σύμφωνα με εκείνα που έχει κωδικοποιήσει ο παραγωγός. Although in the recent decades many democratic societies avoid the discriminations between women and men, they continue to reproduce stereotypes concerning the sexes’ social roles and speech behaviors. Thus, considering the major role of popular culture in shaping sociolinguistic reality and reproducing ideological notions, the aim of the present assignment is to study the sociolinguistic representations of gender construction in animations and examine elementary students' attitudes regarding sociolinguistic variety that is received from fictional texts. According to the speech analysis of five selected scenes of a web series (Barbie: Life in the Dreamhouse) and two movies (Puss in Boots and Lego) which took place based on Androtsopoulos’ model, on the identities interaction model of Bucholtz & Hall and the ethnomethodological tool of Membership Categorization Analysis the film producers, even though they seem to try to abolish the gender linguistic ideologies, in reality they perpetuate them through the fictional characters’ speech. Moreover, the study on textual reception of sociolinguistic representations of the same scenes by students which is based on Hall's decoding / encoding model and Schroder's media reception model proves that children have high sociolinguistic awareness, since they easily distinguish sociolinguistic varieties. Furthermore, they mainly make a dominant / hegemonic / preferred decoding / reading of popular cultural texts as the notions and the meanings they reproduce are in acceptance to those that the producer has encoded.