“Εμείς” και “οι άλλοι”: Αναπαραστάσεις του “ξένου” στον λόγο της μαζικής κουλτούρας. Ανάπτυξη ενός προγράμματος κριτικού γραμματισμού για την επίτευξη της διαπολιτισμικής επίγνωσης

Abstract

Στην παρούσα εργασία επιχειρείται μια εις βάθος αποτύπωση της αναπαράστασης του «άλλου» στα κείμενα μαζικής κουλτούρας, αντλώντας δείγματα τόσο από κείμενα του δημοσιογραφικού και πολιτικού λόγου όσο και από ποικίλο τηλεοπτικό και διαδικτυακό υλικό με χιουμοριστική, συχνά, στόχευση. Στόχος της διαδικασίας αυτής είναι η αφενός ανάδειξη των απροκάλυπτων ή συγκαλυμμένων ρατσιστικών ιδεολογιών που ενυπάρχουν στον δημόσιο λόγο και αφετέρου η διδακτική αξιοποίηση των κειμένων αυτών που ανήκουν στις συχνότερες μορφές εξωσχολικού γραμματισμού των μαθητών, ώστε να καλλιεργηθεί η κριτική γλωσσική και διαπολιτισμική τους επίγνωση. Σχεδιάζοντας ένα πολυδιάστατο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, επιδιώκεται η ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα ρατσισμού, η αναγνώριση των διαφόρων μορφών του και η εξοικείωσή τους στο να προσεγγίζουν κριτικά και να διακρίνουν τέτοια στοιχεία σε κείμενα της καθημερινότητας. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ολοκληρώνεται με τον αναστοχασμό και την αυτοαξιολόγηση των μαθητών χρησιμοποιώντας το διαπολιτισμικό portfolio._____________________________________________________________________________________This paper attempts to provide an in-depth account of the representation of the "other" in popular culture texts, drawing on samples from journalistic and political discourse as well as from a variety of television and online material with a humorous, often, aim. The aim of this process is, on the one hand, to highlight the overt or covert racist ideologies which exist in public discourse and, on the other hand, to use these texts, which are among the most frequent forms of students' extracurricular literacy, as teaching material in order to cultivate their critical linguistic and intercultural awareness. By designing a multidimensional educational programme, the aim is to raise pupils' awareness of racism, to recognise its various forms and to familiarise them with how to approach critically and distinguish such elements in everyday texts. The training programme concludes with reflection and self-evaluation of the students using the intercultural portfolio.