Στερεότυπα των δύο φύλων στη ρεμπέτικη υποκουλτούρα (1900-1952)

Abstract

Οι λαϊκές τέχνες, και ειδικότερα η μουσική, είναι έννοιες που αποτελούν συχνό αντικείμενο συζήτησης και έρευνας. Οι αλληλεπιδράσεις αυτές συμβάλλουν στη διαμόρφωση ιδεολογιών και στην «παραγωγή κουλτούρας». Το ρεμπέτικο εμφανίστηκε στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα και υπάρχουν ακόμα πολλές έρευνες που ασχολούνται με τη μελέτη των κοινωνικών φαινομένων γύρω από το ρεμπέτικο και της κοινωνικής ομάδας των ρεμπετών. Αντικείμενο της εργασίας είναι η μελέτη των στερεοτυπικών εικόνων και αντιλήψεων γύρω από τους ρεμπέτες καθώς και οι ρητορικές και πρακτικές που είχαν αναπτύξει για να στηρίξουν τις αντιλήψεις τους αυτές. Πιο συγκεκριμένα, διεξάγεται μία έρευνα που έχει ως στόχο τη μελέτη και ανάδειξη αυτών των στερεοτύπων. Η έρευνα βασίζεται τόσο σε ποσοτική όσο και σε ποιοτική ανάλυση περιεχομένου και αποσκοπεί στην εύρεση των στερεοτύπων στο ρεμπέτικο, αν αυτά βέβαια υπάρχουν, όσον αναφορά τα δύο φύλα. Πιο συγκεκριμένα, οι δύο θεματικές αυτές υποδιαιρέθηκαν σε 12 κατηγορίες για να ανασυστήσουμε σημασίες και αξίες που αφορούν τα δύο φύλα και τις στερεοτυπικές εικόνες και αντιλήψεις της εν λόγω κοινωνικής ομάδας. Η κοινωνιολογική προσέγγιση της ρεμπέτικης στιχουργίας οδηγεί σε χρήσιμες και διαφωτιστικές παρατηρήσεις για την κοινωνία αυτή. Σε μια εποχή, λοιπόν, με καθορισμένα και συγκεκριμένα πρότυπα, που επιτρέπουν ελάχιστες αποκλίσεις από αυτά, κάνει την εμφάνισή του ο κόσμος του ρεμπέτικου, ο οποίος δημιουργώντας τη δικιά του υποκουλτούρα διαφοροποιείται σε μεγάλο βαθμό ως προς τις κοινωνικές αξίες, τα κοινωνικά νοήματα και τους εθιμικούς τρόπους ζωής από το κυρίαρχο σύστημα αξιών. Popular arts, and especially music, are concepts that are often the subject of debate and research. These interactions contribute to the formation of ideologies and the "production of culture". Rebetiko appeared in the first half of the 19th century and there are still many studies dealing with the social phenomena around rebetiko and the social group of rebetes. The aim of this thesis is to study the stereotypical images and attitudes related to rebetes and the rhetoric and practices that they developed to support these perceptions. More specifically, a survey is conducted aiming to study and highlight these stereotypes.The research is based on both quantitative and qualitative content analysis and aims at finding stereotypes on rebetiko in reference to both sexes. These two subjects were divided into 12 categories to reconstruct meanings and values regarding gender and stereotypical images and perceptions of the under study social group.The sociological approach of rebetiko’s versification leads to useful and enlightening comments on this social group. At a time with defined and specific standards, which allow minimal deviations from them, makes its appearance rebetiko, whichis creating its own subculture that varies greatly in terms of social values, social meanings and customary lifestyles of the dominant value system.