Οι γλωσσικές αναπαραστάσεις των φύλων στα παραμύθια του Ευγένιου Τριβιζά

Abstract

Τα κείμενα μαζικής κουλτούρας όπως είναι τα παραμύθια είναι μία πολύ διαδεδομένη μορφή ψυχαγωγίας για τα παιδιά. Ωστόσο στα συγκεκριμένα κείμενα προβάλλονται κοινωνικά μηνύματα και έμφυλες ιδεολογίες. Η γλώσσα είναι ένας σημαντικός τρόπος με τον οποίο επηρεάζεται η κατασκευή της έμφυλης ταυτότητας και εδραιώνονται στερεότυπα. Στην παρούσα εργασία, επιχειρήσαμε να συνεισφέρουμε με μία γλωσσική προσέγγιση πάνω στη μελέτη του φύλου έτσι όπως αναπαρίσταται στα παραμύθια. Η κριτική ανάλυση του λόγου και η κοινωνικοπολιτισμική προσέγγιση του Fairclough εφαρμόστηκε σε τέσσερα παραμύθια (μετα-αφηγήσεις) του Ευγένιου Τριβιζά. Διαπιστώσαμε, λοιπόν, πως οι θηλυκοί και οι αρσενικοί ήρωες κατά τη διεπίδραση τους συντηρούν πολλά από τα παραδοσιακά έμφυλα στερεότυπα. Επίσης, ο ‘θηλυκός’ ομιλιακός λόγος υιοθετεί γλωσσικές συμπεριφορές που παραδοσιακά συνδέονται με τον ‘αρσενικό’ ομιλιακό λόγο, ενώ η γλωσσική επαναδιαπραγμάτευση αφορά μόνο τους θηλυκούς χαρακτήρες των συγκεκριμένων παραμυθιών. Οι παιδαγωγικές προεκτάσεις αυτής της μελέτης δε μπορούν να αγνοηθούν, αφού τα παραμύθια μπορούν να είναι ένα δυνατό και χρήσιμο εργαλείο στη μόρφωση των παιδιών πάνω σε κοινωνικά θέματα. ______________________________________________________ The popular culture such as fairy tales are a very prevalent form of entertainment for children. However, social messages and gender ideologies are projected in the specific texts. Language admittedly is an important way in which the development of gender identity is influenced and stereotypes are established. In this study, we tried to contribute to a linguistic approach on the gender study as it is represented in fairy tales. A critical discourse analysis and Fairclough's sociocultural approach was applied to four fairy tales (meta-narratives) by Evgenios Trivizas. We found that female and male heroes during fictional interaction, maintain traditional gendered stereotypes. So, a ‘feminine’ speech adopts discourse linguistic behaviors traditionally associated with 'masculine' discourse, while the linguistic renegotiation concerns only the female characters of the specific tales. The pedagogical significance of this study cannot be ignored, as fairy tales can be a powerful and useful tool in educating children on social issues.