Η Σκοτεινή Πλευρά της Ηγεσίας. Η Καταστροφική Ηγεσία και η επίδρασή της στην Αποτελεσματικότητα του Σχολικού Οργανισμού.

Abstract

Στην σύγχρονη έρευνα για την ηγεσία, κάνει την εμφάνισή της μια προσέγγιση που στοχεύει στη μελέτη της σκοτεινής πλευράς της. Στον εκπαιδευτικό χώρο και κυρίως της Ελλάδας, μια τέτοια προοπτική είναι ακόμα στα πρώτα της βήματα. Με την παρούσα εργασία, επιχειρήθηκε η διερεύνηση των αντιλήψεων εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σχετικά με τη σκοτεινή πλευρά της εκπαιδευτικής ηγεσίας και ειδικότερα με την καταστροφική ηγεσία και την επίδρασή της στην αποτελεσματικότητα του σχολικού οργανισμού. Πραγματοποιήθηκε μία πρωτογενής, ποσοτική έρευνα, με συμμετοχή 287 εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην πλειοψηφία τους, μόνιμοι, 31-50 ετών, με περισσότερα από 10 έτη προϋπηρεσίας. Χρησιμοποιήθηκαν έγκυρα και αξιόπιστα ερωτηματολόγια (α>0,9) κλίμακας Likert, στις έννοιες της σκοτεινής ηγεσίας του διευθυντή και της αποτελεσματικότητας της σχολικής μονάδας. Η ανάλυση των δεδομένων έγινε σε στάθμη σημαντικότητας 5%. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι διευθυντές χρησιμοποιούν μέτρια έως λίγο πρακτικές σκοτεινής ηγεσίας σε σχέση με τις σχολικές μονάδες και σε σχέση με τους εκπαιδευτικούς, ενώ μέτρια ήταν τα επίπεδα αποτελεσματικότητας της σχολικής μονάδας. Η σκοτεινή ηγεσία του διευθυντή μείωσε την αποτελεσματικότητα της σχολικής μονάδας και δημιούργησε τάσεις φυγής σε εκπαιδευτικούς. Η ηλικία επηρέασε τις απόψεις για την εφαρμογή σκοτεινής ηγεσίας και την αποτελεσματικότητα της σχολικής μονάδας η οποία διαφοροποιήθηκε και από την ειδικότητα. Έτσι, εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής βαθμολόγησαν χαμηλότερα την αποτελεσματικότητα της σχολικής μονάδας και εκπαιδευτικοί ηλικίας 31-50 ετών, δήλωσαν περισσότερα φαινόμενα σκοτεινής ηγεσίας και θεώρησαν ότι οι σχολικές μονάδες λειτουργούν λιγότερο αποτελεσματικά, σε σχέση με τους άνω των 50. ________________________________________________________________________________ In contemporary leadership research, an approach is emerging that aims to study its dark side. In the educational field, especially in Greece, such a perspective is still in its early stages. With the present work, an attempt was made to investigate the perceptions of primary school teachers regarding the dark side of educational leadership and in particular destructive leadership and its effect on the effectiveness of the school organization. A primary, quantitative research was carried out , with the participation of 287 primary education teachers, the majority of them permanent, 31-50 years old, with more than 10 years of experience. Valid and reliable questionnaires (α>0.9) of Likert scale were used , in the concepts of the dark leadership of the principal and the effectiveness of the school unit. Data analysis was done at a significance level of 5%. The results showed that principals use moderate to little dark leadership practices in relation to school units and in relation to teachers, while the levels of school unit effectiveness were moderate. The dark leadership of the principal reduced the effectiveness of the school unit and created a tendency for teachers to leave. Age influenced opinions on the implementation of dark leadership and the effectiveness of the school unit which also differed by specialty. Thus, special education teachers rated the effectiveness of the school unit lower and teachers aged 31-50 years, stated more phenomena of dark leadership and considered that the school units operate less efficiently, compared to those over 50