Αντιλήψεις των μαθητών για την έννοια της ιστορικής αιτιότητας: Έρευνα σε μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Abstract

Σκοπός της παρούσας έρευνας αποτελεί η διερεύνηση των αντιλήψεων των μαθητών/- τριων της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (12-14 ετών) αναφορικά με την αιτιότητα στα ιστορικά γεγονότα, την πολυπαραγοντική της διάσταση, την αξιολόγηση των παραγόντων ως επαρκών ή/και αναγκαίων για την παραγωγή των ιστορικών γεγονότων και την προσωποκεντρική θεώρηση της. Η αιτιότητα ως έννοια εντάσσεται στις διαδικαστικές (procedural), ή «δευτερογενείς» (second – order) έννοιες οι οποίες σχετίζονται με τη διαθεματική δομή της ιστορικής εργασίας, την έρευνα, την τεκμηρίωση, τις μεθόδους. Η διαδικασία του αιτιακού συλλογισμού συνεπάγεται σύνθετες εποικοδομητικές και επαγωγικές δραστηριότητες, επηρεάζεται από τις ιστορικές αφηγήσεις που παρέχουν οι εκπαιδευτικοί και τα σχολικά εγχειρίδια και ο βαθμός ανάπτυξής του συνδέεται με τις εκπαιδευτικές μεθόδους και τις μαθησιακές εμπειρίες που παρέχονται στις σχολικές τάξεις. Για τη διερεύνηση των αντιλήψεων των μαθητών στην παρούσα εργασία χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι ποιοτικής έρευνας και η ημιδομημένη συνέντευξη ως εργαλείο συλλογής των δεδομένων. Τα αποτελέσματα της έρευνας ανέδειξαν τη δυσκολία των μαθητών να παρέχουν εξηγήσεις με τη χρήση ποικίλων κατηγοριών αιτίας για τα ιστορικά φαινόμενα, την προσωποκεντρική θέαση της αιτιότητας, αναδεικνύοντας παράγοντες που σχετίζονταν με τις δράσεις και τις προθέσεις των δρώντων προσώπων, τη δυσκολία στην κατανόηση των εννοιών της επάρκειας και της αναγκαιότητας των αιτιών, καθιστώντας παράλληλα σαφές το γεγονός ότι αξιολογούν τις αιτίες ως επαρκείς για το αποτέλεσμά τους αλλά όχι αναγκαίες. Τέλος, αναδείχθηκε η δυσκολία διάκρισης των επεξηγηματικών προτάσεων από τα γεγονότα ___________________________________________________________________________________ The purpose of the present research is to investigate the perceptions of primary and secondary education students (12-14 years) regarding causality in historical events, its multifactorial dimension, the evaluation of factors as sufficient and / or necessary for the production of historical events and its person-centered view. Causality as a concept forms part of the procedural or "secondary" concepts related to the thematic structure of historical work, the research, documentation and the methods. The process of causal reasoning involves complex constructive and inductive activities, is influenced by the historical narratives provided by teachers and school textbooks, and its degree of development is related to the educational methods and learning experiences provided in the classroom. Qualitative research methods were used to investigate students' perceptions in the present work and the semi-structured interview as a data collection tool. The results of the study highlighted the difficulty for students to provide explanations using a variety of cause categories for historical phenomena, a personcentered view of causality, highlighting factors related to the actions and intentions of the actors, the difficulty in understanding the concepts of adequacy and the necessity of causes, making it clear at the same time that they evaluate the causes as sufficient for their effect but not necessary. Finally, it was difficult to distinguish the explanatory statements from the facts