Αναγνωστικές δεξιότητες και στρατηγικές: Ένα πρόγραμμα ανίχνευσης στρατηγικών ανάγνωσης σε μαθητές του δημοτικού σχολείου.

Abstract

Η ανάγνωση καθίσταται μια ιδιαίτερη σύνθετη διαδικασία καθώς για την επίτευξή της απαιτείται η ενεργοποίηση ποικίλων νοητικών και γλωσσικών διεργασιών, με βασικές συνιστώσες της να είναι η αποκωδικοποίηση, η κατανόηση και η ερμηνεία ενός κειμένου (Πενέκελης & Γρίβα, 2008, σ 188). Οι στρατηγικές ανάγνωσης είναι βήματα που χρησιμοποιεί ο αναγνώστης για να αποκωδικοποιήσει το κείμενο, να κατανοήσει τις λέξεις, αλλά και να κατανοήσει το νόημα του κειμένου (Afflerbach, Pearson, Paris, 2008, σ 364). Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να προσδιοριστούν οι στρατηγικές ανάγνωσης που χρησιμοποιούν οι μαθητές της Στ’ τάξης του δημοτικού από δύο σχολεία της περιοχής της Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα η έρευνα στοχεύει: α) στην καταγραφή των στρατηγικών ανάγνωσης που χρησιμοποιούν οι μαθητές/τριες του δημοτικού σχολείου στο προ-αναγνωστικό στάδιο, β) στον εντοπισμό των γνωστικών και μεταγνωστικών στρατηγικών που χρησιμοποιούν οι μαθητές/τριες του δημοτικού σχολείου κατά το κυρίως αναγνωστικό στάδιο, γ) στην αποτύπωση των στρατηγικών που χρησιμοποιούν οι μαθητές/τριες του δημοτικού σχολείου στο μετα-αναγνωστικό στάδιο και, δ) στον εντοπισμό των μεταβλητών που επηρεάζουν την επιλογή συγκεκριμένων στρατηγικών ανάγνωσης Οι προαναφερόμενοι στόχοι θα επιτευχθούν μέσω της ανασκόπησης της διεθνούς βιβλιογραφίας και της έρευνας που διεξάχθηκε από τον Νοέμβριο έως τον Φεβρουάριο του 2022-2023. Στην έρευνα συμμετείχαν 35 ελληνόφωνοι/ες και δίγλωσσοι/ες μαθητές και μαθήτριες. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε μέσω ενός ερωτηματολογίου και του πρωτοκόλλου προφορικής εξωτερίκευσης. Τα δεδομένα αναλύθηκαν ποσοτικά και ποιοτικά. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ελληνόφωνοι/ες και δίγλωσσοι/ες μαθητές και μαθήτριες χρησιμοποιούν ποικίλες γνωστικές και μεταγνωστικές στρατηγικές, όμως φαίνεται ότι υστερούν στην ευέλικτη χρήση των στρατηγικών ανάγνωσης. Αυτό έδειξε επίσης την ανάγκη για την δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος που να παρακινεί την εκπαίδευση των μαθητών στη χρήση στρατηγικών. ___________________________________________________________________________ Reading is a complicated skill, as its realization requires the activation of various mental and linguistic processes, with its main components, being the decoding, understanding and interpretation of a text (Penekelis & Griva, 2008, p 188). Reading is one of the four important aspects of language skills in school as it is main part in the school Curriculum. Reading strategies are steps that a reader employs to decode the text, to comprehend the word, but also to understand the meaning of the text (Afflerbach, Pearson, Paris, 2008, p 364). The purpose of the present study is to identify the reading strategies used by 6th grade primary school students from two schools in Thessaloniki area. Specifically the study aims at: a) recording reading strategies employed by primary school students at the pre-reading stage, b) identifying the cognitive and metacognitive strategies used by primary school students during the main reading stage, c) mapping of strategies used by students in the post-reading strategies and, d) identifying the variables that affect the choice of certain reading strategies. The above mentioned objectives will be achieved through the international literature review and the research conducted from November to February 2022-2023. 35 Greek speaking students and bilingual students participated in the study. The data collection was carried out through a questionnaire and the think aloud process. The data were analyzed quantitatively and qualitatively. The results revealed that monolingual and bilingual students employ/used a variety of cognitive and metacognitive strategies, but it appears that they lag behind in the flexible use of reading strategies. This also showed the need for creating a learning environment that motivates students’ training in strategies use.