Εκφάνσεις του οπτικού γραμματισμού στα γλωσσικά εγχειρίδια Δημοτικού: η περίπτωση της αξιοποίησης των κόμικς

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να μελετήσει την παρουσία των κόμικς στα εγχειρίδια Γλώσσας του Δημοτικού. Ειδικότερα, στοχεύει στο να καταγράψει τον συνολικό αριθμό των κόμικς που υπάρχουν σ’ αυτά, να αναλύσει τα χαρακτηριστικά τους και να διερευνήσει τη διδακτική αξιοποίησή τους μέσα από τους στόχους και τις δραστηριότητες που θέτουν γι’ αυτά οι εκάστοτε συγγραφικές ομάδες. Η έρευνα στηρίζεται τόσο στο αντίστοιχο θεωρητικό πλαίσιο (πολυγραμματισμοί, πολυτροπικότητα, οπτικός γραμματισμός) όσο και στην υπάρχουσα σχετική βιβλιογραφία. Το υπό έρευνα υλικό περιλαμβάνει τα Βιβλία Γλώσσας, τα Ανθολόγια Λογοτεχνικών Κειμένων και τα Βιβλία Δασκάλου όλων των τάξεων και για την ανάλυσή του χρησιμοποιείται ένας συνδυασμός μεθοδολογικών εργαλείων. Τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει η παρούσα έρευνα αναδεικνύουν την ανάγκη για ουσιαστική ένταξη των κόμικς στα γλωσσικά εγχειρίδια όλων των τάξεων του Δημοτικού, τα οποία θα είναι αυθεντικά και αντιπροσωπευτικά του είδους τους. Επίσης, καθίσταται φανερό ότι τα κόμικς πρέπει να αντιμετωπίζονται ως αυτούσιο γνωστικό αντικείμενο και ως εκ τούτου να συνοδεύονται από αντίστοιχους στόχους και δραστηριότητες. Τέλος, επισημαίνεται ότι κάθε προσπάθεια διδακτικής αξιοποίησης των κόμικς προϋποθέτει και τη σχετική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. The purpose of this research is to study the presence of comics in the Primary School books of Greek Language. More specifically, its goal is to record the total number of comics included in Language books, to analyse their characteristics and to investigate their didactic employment and implementation through the purposes and the activities posed by the writers. The research is based both on the equivalent theoretical framework (multiliteracies, multimodality, visual literacy) and on the existing relevant bibliography. The material researched includes Language Student’s Books, Literary Anthologies as well as Teacher’s Books from all classes of Primary School and, for its analysis, a combination of methodological tools is used. The conclusions of the research denote the need for a substantial introduction of comics in Greek Language school books of all classes of Primary School, provided that these comics will be authentic and representative of their genre. Moreover, it is evident that the comics should be considered as independent cognitive subject and should, therefore, be accompanied by an analysis of equivalent purposes as well as by appropriate activities. Ultimately, it is mentioned in the research that every effort for the didactic employment and implementation of comics should be based on the relevant reeducation of educators.