Η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης και η συμβολή του θεσμού της διαμεσολάβησης στην αποσυμφόρηση του δικαστικού συστήματος

Abstract

Το ζήτημα του ρυθμού απονομής της δικαιοσύνης απασχολεί συχνά τον Έλληνα νομοθέτη, καθώς συνδέεται άρρηκτα με την αποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος και επηρεάζει την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, τις επενδύσεις, αλλά και την εμπιστοσύνη των πολιτών στο θεσμό της δικαιοσύνης. Ωστόσο, οι διάφορες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις δεν επέφεραν έως σήμερα τα αναμενόμενα αποτελέσματα καθώς το πρόβλημα της καθυστέρησης παραμένει άλυτο, με τη χώρα μας να κατέχει την τέταρτη χειρότερη θέση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ ως προς το χρόνο που απαιτείται για να επιλυθεί μια αστική ή εμπορική διαφορά (Φορτσάκης, Θ., 2012) και να έχει πληρώσει μεγάλα ποσά σε αποζημιώσεις από καταδίκες που της επιβλήθηκαν από το ΕΔΔΑ λόγω υπερβολικών καθυστερήσεων στη διεξαγωγή πολιτικών δικών. Προκειμένου να επιτευχθεί η πολυπόθητη επιτάχυνση στην απονομή της πολιτικής δικαιοσύνης είναι απαραίτητο να περιορισθούν οι διαφορές που υπάγονται προς επίλυση στα τακτικά δικαστήρια. Στη μείωση της δικαστικής ύλης μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά οι εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης διαφορών, ένας εκ των οποίων είναι η διαμεσολάβηση. Ιστορικά, ο θεσμός της διαμεσολάβησης ξεκίνησε από τις Η.Π.Α. τη δεκαετία 1970 – 1980 και σταδιακά διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση κάθε κράτος μέλος θέσπισε το εθνικό του πλαίσιο για τη διαμεσολάβηση μετά την έκδοση της Οδηγίας 2008/52/ΕΚ «για ορισμένα θέματα διαμεσολάβησης σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις», μέσω της ενσωμάτωσης αυτής στις εθνικές έννομες τάξεις. Ο θεσμός της διαμεσολάβησης εφαρμόζεται εδώ και χρόνια σε πολλές χώρες εντός και εκτός ΕΕ με μεγάλα ποσοστά επιτυχίας σε πολλές από αυτές, καθώς οι πολίτες επιλύουν έτσι ταχύτερα και αποτελεσματικά τις διαφορές εκείνες που μπορούν να υπαχθούν στη διαμεσολάβηση, ενώ καθώς μειώνεται ο φόρτος εργασίας των δικαστηρίων, εξετάζονται ταχύτερα οι υποθέσεις, οι οποίες δεν μπορούν να επιλυθούν εξωδικαστικά, διασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό το δικαίωμα κάθε πολίτη για πρόσβαση στη δικαιοσύνη και παροχή έννομης προστασίας εντός εύλογου χρονικού διαστήματος. _____________________________________________________________________________ The rate of administration of justice has occasionally been of concern to the Greek legislator as it is unbreakably linked to the effectiveness of the judicial system and it affects the economic development of the country, the investments but also the confidence of the citizens in the institution of justice. However, the various legislative reforms did not produce so far the expected and desirable results and the problem of delay remains unsolved with our country ranking fourth worst among EU Member States (Fortsakis, Th., 2012) as far as it concerns the time required to solve a civil or commercial dispute and has paid a lot of money in reimbursement from convictions imposed by the European Court of Human Rights due to excessive delays when it comes to civil trials. In order to achieve the desirable acceleration in the administration of civil justice, it is necessary to limit the disputes before the courts. Alternative dispute resolution, one of which is mediation, can make a significant contribution to the goal of reducing court cases. The institution of mediation began in the USA. during the 1970s - 1980s and gradually spread around the world. In the European Union, Member States have established their national frameworks for mediation since the adoption of Directive 2008/52 / EC "on certain aspects of mediation in civil and commercial matters". Mediation has been applied for many years in many countries inside and outside the EU with high success rates in many of them, as citizens resolve disputes that can be mediated more quickly and effectively, whereas as the workload of the courts is reduced, cases that cannot be resolved out-of-court are dealt faster, ensuring this way the right of every citizen for access to justice and legal protection within a reasonable time framework.