Το εκπαιδευτικό στιγμιότυπο της ελληνικής σχολικής ζωής στο πέρασμα των χρόνων: Παιδαγωγικές και κοινωνικό-πολιτισμικές συνιστώσες

Abstract

Η εκπαιδευτική διαδικασία νοείται συνυφασμένη με το κοινωνικό-πολιτισμικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο πραγματώνεται. Οι κοινωνικές και ιστορικές συνθήκες γίνονται αισθητές στο χώρο της εκπαίδευσης και μεταβάλλουν τη σχολική πραγματικότητα. Με την πάροδο των χρόνων, η ελληνική κοινωνία μεταβάλλεται από εμπλοκή σε πολέμους, κατοχή και κοινωνικό διχασμό σε μετέπειτα ανάπτυξη της οικονομίας και άνθηση του δευτερογενή τομέα, και αργότερα από επιβολή στρατιωτικής χούντας και δικτατορίας με υπονόμευση κρατικών υποδομών και αύξηση ανεργίας σε έλλειψη χρηματοοικονομικής σταθερότητας και αλλαγές σε διεθνή και ευρωπαϊκό περίγυρο με αδυναμίες παραγωγικού συστήματος, αύξηση δημόσιας διοίκησης και εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Επιχειρούμε να αποδείξουμε ότι παράλληλα με τις κοινωνικές αυτές μεταβολές, στο πέρασμα των χρόνων παρουσιάζονται μεταβολές και στον χώρο της εκπαίδευσης όπου παλαιότερα λάμβανε χώρο σε παραδοσιακά σχολεία με έλλειψη υποδομών, αυστηρό κλίμα πειθαρχίας, δασκαλοκεντρική μορφή διδασκαλίας και φτωχούς, φοβισμένους και παθητικούς μαθητές. Μετέπειτα, η εκπαιδευτική διαδικασία μεταβάλλεται σε λιγότερο αυταρχική, με πιο χαλαρή στάση εκπαιδευτικών, συγκεκριμένη ενδυμασία μαθητών και υπαρκτές αίθουσες διδασκαλίας. Στη σημερινή εποχή, το κλίμα της τάξης μεταβάλλεται σε δημοκρατικό με μαθητοκεντρική μορφή διδασκαλίας, ενεργητικούς μαθητής, περισσότερες γυναίκες εκπαιδευτικούς και πλούσια διακόσμηση και εξοπλισμό στην τάξη. Η οργάνωση ενός κατάλληλου μαθησιακού περιβάλλοντος βασίζεται στις καλές διαπροσωπικές σχέσεις εκπαιδευτικού και μαθητών και η παιδαγωγική ατμόσφαιρα της σχολικής τάξης αποτελεί σημαντικό παράγοντα για μια αποτελεσματική μάθηση. Είναι σκόπιμο να επανακαθοριστεί η παιδαγωγική σχέση και να υιοθετηθούν επικοινωνιακές τεχνικές ώστε να εφαρμόζετε ένα διαδραστικό μάθημα που να εκπορεύεται από τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά των μαθητών με επιδίωξη τη δημιουργία ενός ανθρώπινου και δημοκρατικού σχολείου. The educational process means intertwined with the socio- cultural context in which it is realized. Τhe social and historical conditions are perceptible in education and change school reality. Over the years, greek society was changed from involvement in wars, possession and social division in the subsequent development of the economy and secondary sector and later by enforcing military junta and dictatorship with undermining state infrastructures and increase unemployment in lack of financial stability, changes in international and European sector with inabilities in production system, increase public administration and educational services. We attempt to prove that over the years, in addition to that social changes, changes are presented and in education which previously took place in traditional schools, with lack of infrastructure, strict atmosphere of discipline and teacher-centered format of teaching with poor, frightened and passive students. Thereafter, the educational process is turned into less authoritarian, with more relaxed attitude of teachers, students by specific clothing and existent classrooms. Nowadays, atmosphere of classroom is turned into democratic with student-centered format of teaching, active students, more women teachers and with rich decoration and equipment in classroom. The organization of an appropriate learning environment based on good interpersonal relationships between teachers and students and the educational atmosphere of the classroom is an important factor for effective learning. It is important to redefine the pedagogical relationship and adopt communication methods in order to adjust an interactive lesson that would be emanated from the needs and interests of students with the purpose to create a human and democratic school.