Δημόσια Ιστορία και Περιοδικός Τύπος. «Ιστορία Εικονογραφημένη» (2008-2018), Πρόταση εκπαιδευτικής αξιοποίησης του περιοδικού

Abstract

Το ελληνικό περιοδικό «Ιστορία Εικονογραφημένη» αποτελεί μηνιαίο περιοδικό δημόσιας ιστορίας, το οποίο εκδίδεται ανελλιπώς από τον Ιούλιο του 1968 έως και σήμερα. Προερευνητικά εντοπίσαμε το κενό έρευνας και μελέτης για περιοδικά Ιστορίας στην ελληνική βιβλιογραφία, ενώ στην Ευρώπη οι έρευνες δομούν ήδη μια τράπεζα δεδομένων για την Ιστορία των περιοδικών Ιστορίας ως πηγών και ως αντικειμένου έρευνας για τη δημόσια ιστορία. Για την έρευνα, συλλογή, ταξινόμηση και την ανάλυση του συνολικού υλικού, το οποίο προέρχεται από το περιοδικό, τη συνέντευξη, το σχολικό λόγο και την έρευνα κοινού, χρησιμοποιήθηκε η ποιοτική και ποσοτική μέθοδος. Η έρευνά μας, συνιστά μελέτη περίπτωσης, που επικεντρώνεται στο σημειωτικό τρίγωνο α) το περιοδικό ως σημείο, β) τους πομπούς (εκδοτικός οίκος, συγγραφείς) και γ) τους δέκτες (ενδεικτικό αναγνωστικό κοινό). Εφαρμόζεται η θεματική και σημειωτική ανάλυση του περιοδικού α) ως μηνύματος, β) η έρευνα κοινού με τη χρήση ερωτηματολογίων και γ) η τεκμηρίωση του περιοδικού ως επιλογής δημόσιας ιστορίας από τον εκδότη/ πομπό. Συγκεκριμένα καταγράφεται, ταξινομείται και μελετάται α) το οπτικό και γλωσσικό περιεχόμενο 132 εξωφύλλων της περιόδου (2008-2018), β) το περιεχόμενο 27 άρθρων του περιοδικού, που αφορούν τη σχέση της Ελλάδας με άλλα έθνη, γ) η έρευνα κοινού και δ) οι συντελεστές του περιοδικού (εκδότης, συγγραφείς). Οι ερευνητικές μέθοδοι και τα αναλυτικά εργαλεία, που υποστηρίζουν την έρευνα προέρχονται από τις κοινωνικές επιστήμες, όπως είναι η βιβλιογραφική ανασκόπηση, η συνέντευξη, η σημειωτική- ερμηνευτική ανάλυση, η ποιοτική και ποσοτική ανάλυση περιεχομένου, η παρατήρηση και η έρευνα κοινού. Τα ερευνητικά ερωτήματα που καλούμαστε να απαντήσουμε ακολουθούν το παραγωγικό ερευνητικό πρόβλημα για τη χρήση του περιοδικού ως υλικού ΔΙ και στη συνέχεια προκύπτουν επαγωγικά από το ίδιο το υλικό που συλλέξαμε. Σκοπός της έρευνας είναι η διερεύνηση των αναπαραστάσεων της δημόσιας ιστορίας που επιλέγονται από το πρώτο ελληνικό εκλαϊκευμένο περιοδικό Ιστορίας (1968- σήμερα) ως πολιτιστικό και ιδεολογικό προϊόν. Η καινοτομία της έρευνας έγκειται στην πρώτη σφαιρική μελέτη ενός ελληνικού περιοδικού δημόσιας ιστορίας και στις εφαρμογές ερμηνευτικών, σημειωτικών, ποιοτικών και ποσοτικών τεχνικών, όπως την κατασκευή σημειωτικού εργαλείου για την ανάλυση του εξωφύλλου (Καρτέλα Τεκμηρίωσης Εξωφύλλου) συνδυάζοντας τυπολογίες των Burke (2003) Barthes (1977), Kress & Van Leeuwen (1996), Richards (1926), Morris (1971), Πλειός (2001) και Iggers (1991) και το εκπαιδευτικό σενάριο στα πλαίσια της Αγωγής Ειρήνης. Οι περιορισμοί της έρευνας αφορούν την έλλειψη καταλόγου συνδρομητών του περιοδικού, την απουσία στοιχείων πωλήσεων του περιοδικού και την απουσία βιβλιογραφίας για την Ιστορία του περιοδικού, στην οποία καλούμαστε να συμβάλουμε. Τις πληροφορίες για τα περιοδικά Ιστορίας αντλήσαμε από τον κατάλογο περιοδικών της Εθνικής Βιβλιοθήκης, από εκδοτικούς οίκους και από το διαδίκτυο. Στο πεδίο αυτών των περιορισμών η έρευνα κοινού δεν αφορά σε γενίκευση, αλλά αποτυπώνει ένα μικρό ποσοστό αναγνωστών/αναγνωστριών που ακολουθούν το περιοδικό δικτυακά την τελευταία δεκαετία. Τέλος, αξιοποιώντας την πολυτροπικότητα του ερευνητικού υλικού, εικόνες, πηγές, πολλοί συγγραφείς, διαχρονικές θεματικές, προτείνεται ως ερμηνευτική πρόταση ένα εκπαιδευτικό σενάριο για την αξιοποίηση του περιοδικού Ιστορίας μαζί με τουρκικά περιοδικά δημόσιας ιστορίας στην εκπαιδευτική διαδικασία, η οποία εφαρμόστηκε πιλοτικά στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση με τίτλο: «1453: Άλωση ή Κατάκτηση;» και επίσης προτείνουμε νέες θεματικές για μια μεταδιδακτορική ανάλυση. _________________________________________________________________________________________________________The Greek magazine "The Illustrated History " is a monthly public history magazine, which is published continuously from July 1968 until today. In the pre-research we identified the research gap for Greek public history magazines, while researches in Europe have already created a database about the history of public history magazines as sources and as a research object on public history. The qualitative and quantitative method was used for the research, collection, classification and analysis of the total material, which comes from the magazine, the interview, the school speech and the audience research. Our research is a case study, focusing on the semiotic triangle a) the magazine as the material, b) the transmitters (publishers, authors) and c) the receivers (indicative sample of readers). The thematic and semiotic analysis of the magazine is applied a) as a message, b) the magazine readership survey using questionnaires and c) the documentation of the magazine as a choice of public history by the publisher / transmitter. Specifically, it is recorded, classified and studied a) the visual and linguistic content of 132 covers of the period (2008-2018), b) the content of 27 articles of the magazine, which concern about the relationship of Greece with other nations, c) magazine readership survey and d) the contributors of the magazine. The research methods and analytical tools that support our research come from the social sciences, such as the literature review, the interview, the semiotic-interpretive analysis, the qualitative and quantitative content analysis, the observation and the magazine readership survey. The research questions that we have to answer, arise from the material we collected. The purpose of the research is to investigate the representations of public history selected by the first Greek popular history magazine (1968-present) as a cultural and ideological product. The novelty of the research is that it is the first study of a Greek public history magazine and the application of interpretive, semiotic, qualitative and quantitative techniques, such as the construction of a semiotic tool for magazine’s cover analysis combining typologies of Burke (2003), Kress & Van Leeuwen (1996), Richards (1926), Morris (1971), Pleios (2001) and Iggers (1991) and the educational scenario in the context of Peace Education. The limitations of the research concern the lack of the magazine’s subscribers list, the absence of sales data and the absence of bibliography for the History of the magazine. We got the information about the public history magazines from the list of magazines of the National Library, from publishing houses and from the internet. In the area of these limitations, magazine readership survey captures only a small percentage of readers who have followed the magazine online the last decade. Finally, using the multimodality of the magazine, images, sources, many authors, timeless themes, we propose an educational scenario as an interpretive proposal for the use of the Greek together with a Turkish public history magazine in the educational process, which we utilized in primary education, entitled: "1453: Fall or Conquest?" and we also propose new topics for a postdoctoral analysis