Τα ψηφιακά κόμικς στο Δημοτικό Σχολείο: Απόψεις εκπαιδευτικών για την παιδαγωγική τους αξιοποίηση

Abstract

Ο 21ος αιώνας εκτός των άλλων μεταβολών που έχει επιφέρει στη σημερινή πραγματικότητα, έμελλε να αποτελέσει το «χωροχρόνο» μέσω του οποίου οι σύγχρονοι νέοι και νέες, βομβαρδίζονται καθημερινά από τις εξελίξεις στο χώρο των Ψηφιακών Τεχνολογιών. Στο χώρο αυτό εντάσσονται και τα ψηφιακά κόμικς, που αποτελούν το κύριο στοιχείο της παρούσας εργασίας. Η «τέχνη» αυτή των κόμικς, παρόλο που αντιμετωπίστηκε αρχικά ως κάτι «επικίνδυνο», κατάφερε να ενταχθεί στην εκπαίδευση και η αξιοποίησή της· όπως αποδεικνύεται από την πληθώρα των ερευνών, μαγνητίζει τα βλέμματα των παιδιών, μετατρέποντας την τυποποιημένη και καθορισμένη διδασκαλία, σε ενδιαφέρουσα και ευχάριστη διαδικασία! Η συστηματική μελέτη της υπάρχουσας βιβλιογραφίας, οδήγησε στο συμπέρασμα πως η αξιοποίηση των ψηφιακών κόμικς, κάθε άλλο παρά «επικίνδυνη» δεν είναι, αφού τα οφέλη που προκύπτουν, αντισταθμίζουν τα όποια αρνητικά στοιχεία τους. Ως επί το πλείστων, καλλιεργεί τη δημιουργική σκέψη και τη φαντασία, αφήνοντας περιθώρια δράσης και ελευθερίας στο μαθητικό σύνολο. Επιπλέον, στο πλαίσιο των καινοτόμων εφαρμογών, ενισχύεται η ενεργητική συμμετοχή όλων των παιδιών, και δημιουργούνται ευχάριστα συναισθήματα. Στόχος της παρούσας εργασίας, ήταν η διερεύνηση των απόψεων και των στάσεων των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, και συγκεκριμένα στην περιοχή της Φλώρινας, αναφορικά με τη διδακτική αξιοποίηση των Ψηφιακών Κόμικς, αλλά και των Ψηφιακών Τεχνολογιών γενικότερα. Για την ανάλυση των ερευνητικών δεδομένων, ακολουθήθηκαν πιστά όλες οι αρχές της Ερμηνευτικής Φαινομενολογικής Ανάλυσης (ΕΦΑ), η οποία υποστηρίζει την προσπάθεια ερμηνείας των ευρημάτων της εκάστοτε έρευνας υπό το πρίσμα των νοημάτων που αυτά «κρύβουν». Η εργασία αυτή, αποτελείται από τρία διαφορετικά κεφάλαια: στο θεωρητικό, όπου παρουσιάζονται οι αλλαγές που έχουν επέλθει με την πάροδο των ετών, στο πλαίσιο των Ψηφιακών Τεχνολογιών, στο δημιουργικό το οποίο αποτελείται από ένα διδακτικό σενάριο, που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες της έρευνας και αφορά στην αξιοποίηση των ψηφιακών κόμικς και συγκεκριμένα στην παρουσίαση της μουσικής πλευράς του μαθήματος της γλώσσας και στο ερευνητικό, όπου παρουσιάζεται η μεθοδολογία της έρευνας, η οποία υλοποιήθηκε μέσω συνεντεύξεων, η ανάλυση των ευρημάτων και τέλος τα συμπεράσματα και οι διαπιστώσεις που προέκυψαν. Από την ανάλυση των αποδελτιωμένων συνεντεύξεων, αποδείχθηκε ότι οι εκπαιδευτικοί αξιοποιούν σε υψηλό βαθμό τις ψηφιακές τεχνολογίες, μέσω προγραμμάτων και ψηφιακών παιχνιδιών. Όσον αφορά τα ψηφιακά κόμικς, όλοι/όλες ανέφεραν πως θα τα αξιοποιούσαν ή/και τα αξιοποιούν στις διδασκαλίες τους, είτε ως βασικό στοιχείο του μαθήματος, είτε ως δευτερεύον, πάντα σε συνάρτηση με τις ανάγκες του μαθητικού συνόλου.________________________________________________________The 21st century, among other changes, was supposed to be the "space-time" through which modern young people are daily bombarded with developments in the field of Digital Technologies. Digital comics, which are the main essence of this essay, also belong to this area. This "art" of comics, even though it was initially treated as something "dangerous", managed to be integrated into education and its use; as proven by the plenty of research, it mesmerizes all children, transforming standardized and defined teaching, in an interesting and enjoyable process. The systematic study of the existing literature led to the conclusion that the use of digital comics is anything but "dangerous" since the resulting benefits compensate for any negative aspects. Mainly it cultivates creative thinking and imagination, leaving margin for action and freedom to the student sum. In addition, in the context of innovative applications, the active participation of all children is enhanced, and pleasant feelings are created. Τhe aim of the research was to investigate the opinions and attitudes of primary education teachers, specifically in Florina region, regarding the didactic utilization of Digital Comics, but also Digital Technologies in general. For the analysis of the research data, all the principles of Interpretive Phenomenological Analysis (EFA) were faithfully followed, which supports the attempt to interpret the findings of each research in the point of view of the "hidden" meanings. This study consists of three different chapters; the theoretical, where the changes that have occurred over the years, in the context of Digital Technologies, are presented; the creative, which consists of a teaching scenario, created for the needs of the research, and concerns the use of digital comics and specifically the presentation of the musical side of the language lesson and in the third, the research part, methodology is presented, which was implemented through interviews, the analysis of the findings and finally the conclusions and observations that emerged. From the analysis of the transcribed interviews, was shown that teachers use digital technologies, through programs and digital games. Regarding digital comics, all mentioned that they would or already use them in their teaching, either as a main component of the course, or as a secondary one, always depending on the needs of the student sum.