Ο Κριτικός Γραμματισμός στο Νηπιαγωγείο: «Από τη Θεωρία στην Πράξη»

Abstract

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται μια πρακτική εφαρμογή της παιδαγωγικής του κριτικού γραμματισμού, όπως σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε, στην προσχολική εκπαίδευση. Κατά τη διάρκεια της τετράμηνης υλοποίησής της, επιχειρήθηκε να αναλυθεί η διαδικασία και να αναζητηθούν απαντήσεις στα παρακάτω ερωτήματα: Μπορεί η παιδαγωγική του κριτικού γραμματισμού να εφαρμοστεί στο νηπιαγωγείο; Είναι σε θέση τα νήπια να εμπλακούν και να ανταπεξέλθουν σε θέματα κοινωνικών ζητημάτων, όπως η πείνα και η φτώχεια; Μπορούν μέσω της ανάλυσης ενός πολυτροπικού κειμένου να αντιληφθούν τον σκοπό και την ιδεολογία του κειμένου, ώστε να οδηγηθούν στην κατανόηση του κόσμου και στην ενεργή συμμετοχή τους στην κοινωνία στην οποία ζουν; Αντικείμενο επεξεργασίας αποτέλεσε η αφίσα της «UNICEF» με τίτλο «Καμιά γενιά χαμένη!». Οι δραστηριότητες ανάλυσης βασίστηκαν στους τέσσερις άξονες του παιδαγωγικού μοντέλου των Χατζησαββίδη, Κωστούλη και Τσιπλάκου (2011): α) το κείμενο ως πλαίσιο επικοινωνίας, β) το κείμενο ως γλωσσική και νοηματική δομή, γ) το κείμενο ως κοινωνική πρακτική και δ) το κείμενο ως αντικείμενο αξιολόγησης. Όσον αφορά στα αποτελέσματα αποδείχθηκε ότι ο κριτικός γραμματισμός μπορεί να εφαρμοστεί στην προσχολική εκπαίδευση, καθώς τα νήπια παρακολούθησαν και ενεπλάκησαν στην κάθε φάση της διαδικασίας με ενθουσιασμό και επάρκεια. ___________________________________________________________________________________________________________________________This paper presents a project based on critical literacy pedagogy, as designed and implemented, in preschool education. Through the entire process, which was conducted over a period of four months, an attempt was made to find answers to the following questions: Does the pedagogy of critical literacy have a place in kindergarten? Are young children able to engage in and cope with social issues such as hunger and poverty? Through analyzing a multimodal text, can they determine its purpose and the ideology that underlies it, so as to acquire an understanding of the world and actively participate in the society where they live? The object of analysis was a "UNICEF" poster titled: "No generation lost!" which was processed under the prism of four philosophical axes recommended by the pedagogy of Critical Literacy. The analysis activities were based on the four axes of the pedagogical model introduced by Hatzisavvidis, Kostouli and Tsiplakou (2011): a) the text as communication framework, b) the text as linguistic structure and meaning, c) the text as social practice and d) the text as subject of evaluation. Through the whole project it was demonstrated that critical literacy is practicable in preschool education, as the children watched and engaged in every phase of the process with enthusiasm and competence.