Το Κίνημα της Εθνικής Άμυνας του 1915-1916 στη Μακεδονία μέσα από τον Τύπο των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης

Abstract

Η παρούσα εργασία εντάσσεται χρονολογικά στον Εθνικό Διχασμό που ξέσπασε στην Ελλάδα το 1915 και έστρωσε το έδαφος για το εκδηλωθέν Κίνημα της Εθνικής Άμυνας το 1916. Ο βασικός ερευνητικός σκοπός είναι η παρουσίαση του τρόπου αντιμετώπισης των γεγονότων από τις αντιβενιζελικές και τις φιλοβενιζελικές εφημερίδες της εποχής. Συνοπτικά, με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τον Αύγουστο του 1914, ο Βενιζέλος, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, εργαζόταν για τη διατήρηση της ακεραιότητας των εδαφών της χώρας μέσα από την ελληνική εμπλοκή στο πλευρό της Ανταντ. Αντίθετα, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, έχοντας προτίμηση προς τη Γερμανία, αλλά συνεκτιμώντας τον πιθανό ναυτικό αποκλεισμό της Ελλάδας από την Αντάντ, προωθούσε τη στάση αυστηρής ουδετερότητας. Μία περίοδος αποτυχημένων διαβουλεύσεων και αποπειρών εκ μέρους του Βενιζέλου προκειμένου να μεταπείσει τον βασιλιά, επιδείνωσαν την ήδη ταραχώδη τους σχέση. Το ρήγμα μεταξύ τους βάθαινε ολοένα και περισσότερο. Τα σημεία κλειδιά ήταν η γερμανο-βουλγαρική επίθεση στις αρχές Αυγούστου 1916 και οι αμαχητί παραδόσεις του οχυρού Ρούπελ και του Δ’ Σώματος Στρατού. Τα παραπάνω δεδομένα ώθησαν τον Βενιζέλο να προβεί σε δραστικές λύσεις. Αφού πρώτα προσχώρησε στο Κίνημα Εθνικής Άμυνας κατόπιν σχημάτισε στη Θεσσαλονίκη την Προσωρινή Κυβέρνηση. Την ίδια περίοδο ο αντιβενιζελικός Τύπος θεωρούσε τον Βενιζέλο έναν στασιαστή προδότη που ενδιαφερόταν για τα συμφέροντα της Αντάντ, ενώ, στην πραγματικότητα, ο ίδιος ήθελε να αποκαταστήσει τη συνταγματική και θεσμική τάξη. Από την άλλη πλευρά, ο φιλοβενιζελικός Τύπος παρουσίαζε τον Βενιζέλο ως έναν πατριώτη πολιτικό ηγέτη, τον μοναδικό άξιο και ικανό να ικανοποιήσει τα ιδεώδη και τα οράματα του ελληνικού έθνους.___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________-This dissertation refers, in terms of chronological periodization, to the National Division that broke in Greece in 1915, and paved the way for the National Defense movement in 1916. The main research purpose is the presentation of the way that all of relevant events, were being faced by the newspapers which were for and against Eleftherios Venizelos. Briefly, after the outbreak of the World War, in August 1914, Venizelos, the prime minister of Greece, had the intention to maintain the territorial integrity of Greece by taking part in the war on the side of Entente. On the other hand, king Konstantinos, had a preference for Germany, but taking into account a potential naval blockade by Entente, maintained a strictly neutral stance. A period of failed consultations and attempts taken from Venizelos to persuade the king exacerbate the granted turbulent relationship. The gap amongst them was being deepened more and more. The turning points were the German-Bulgarian attack in early August and the surrender, without even battle, of the fortress Roupel and the IV Battle Contingent. All of those above led Venizelos to radical solutions. He joined the National Defense Movement and introduced a Provisional Government in Thessaloniki. At the same time, the Press against Venizelos considered that Venizelos was a rebel traitor who was interested in implementing Entente’s interests, but in fact, Venizelos had the intention to restore the constitutional and institutional order. On the other hand, the friendly to Venizelian Press, presented him as a patriot statesman and as the unique leader who had the ability to make true the ideals and the visions of the greek nation