Μουσειακή εκπαίδευση, συμπερίληψη και κοινωνική δικαιοσύνη: Τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα

Abstract

Σύγχρονες θεωρίες για τον κοινωνικό και εκπαιδευτικό ρόλο του μουσείου, εξελίξεις στο πεδίο της μουσειοπαιδαγωγικής, καθώς και οι μεταβαλλόμενες συνθήκες στις μετανεωτερικές κοινωνίες, έχουν οδηγήσει τις τελευταίες δεκαετίες διάφορα μουσεία και πολιτιστικούς φορείς στην οργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων που απευθύνονται σε περιθωριοποιημένες ομάδες κοινού, στοχεύοντας στην εξασφάλιση ευκαιριών πρόσβασης μη προνομιούχων κοινωνικών ομάδων στο πολιτιστικό κεφάλαιο καθώς και στην απονομή κοινωνικής δικαιοσύνης. Ιδιαίτερη πρόκληση για την κοινωνία του 21ου αιώνα αποτελεί η διαρκής αύξηση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Τα σύγχρονα μουσεία καλούνται να δημιουργήσουν καινοτόμες προσεγγίσεις και να συμβάλλουν στην ανάδειξη της πολυπολιτισμικής πραγματικότητας που σταδιακά διαμορφώνεται παγκοσμίως. Το μουσείο μπορεί να αποτελέσει αφόρμηση για τη διαδικασία της κοινωνικής ένταξης περιθωριοποιημένων και ευάλωτων ομάδων προκρίνοντας παράλληλα τον διαπολιτισμικό διάλογο και παρέχοντας ποικίλες εκπαιδευτικές δράσεις. Στόχος της παρούσας έρευνας μέσω επιτόπιας συμμετοχικής παρατήρησης, αλλά και μιας εκτεταμένης επισκόπησης της ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας, είναι να ελέγξει κατά πόσο τα εκπαιδευτικά προγράμματα ενός σύγχρονου μουσείου, και συγκεκριμένα του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα, μπορούν να συμβάλουν στην ισότιμη πρόσβαση, στη συμπερίληψη, στην ενδυνάμωση, στην άρση των ανισοτήτων και στην ανάδειξη της διαφορετικότητας.___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Contemporary theories on the social and educational role of the museum, the development in the field of museum education, as well as the constantly changing conditions of postmodern societies have led, in the recent decades, various museums and cultural institutions to organize educational programs for marginalized audiences, with the aim of providing underprivileged social groups with opportunities to access cultural capital and achieve social justice. A particular challenge for the 21st century is the constant increase of social and educational inequalities; therefore, contemporary museums are called upon to create innovative approaches and highlight the multicultural reality that characterizes worldwide. The museum can be a catalyst for the process of social inclusion of marginalized and vulnerable groups, while promoting intercultural dialogue and providing a variety of educational activities. The goal of the present dissertation, through participant observation and an extensive review of Greek and international literature, is to examine whether the educational programs of an art museum, and specifically the National Museum of Contemporary Art in Athens, can contribute to equal access, inclusion, empowerment, the elimination of inequalities, the strengthening of multiculturalism and the promotion of diversity